Jelle Behagel over biodiversiteitstop COP16: wat staat er op het spel?

Tijdens de top zullen alle landen die het VN-biodiversiteitsverdrag hebben ondertekend onderhandelen over verschillende thema’s. Wat is een succesvolle uitkomst van die onderhandelingen?

De belangrijkste onderhandelingen hebben eigenlijk al twee jaar geleden plaatsgevonden, toen een nieuw mondiaal biodiversiteitsplan is aangenomen met onder andere het doel om 30% van het aardoppervlak te beschermen. Sommige onderhandelaars noemen deze top dan ook een “implementatietop”, waarin vooral aandacht moet zijn voor hoe we de doelen die twee jaar geleden zijn afgesproken gaan halen. Toch staat er nog wel wat op het spel. Er zal veel aandacht zijn voor financieringsstrategieën voor natuur. Vooral de EU en andere landen waarvan verwacht wordt dat ze financieel bijdragen aan de bescherming van natuur – onder andere via ontwikkelingshulp - vinden het belangrijk dat ook bedrijfsleven, de financiële sector, en filantropen meewerken aan de financiering van natuurbehoud en dat financiering ook op nationaal niveau gezocht wordt. Daarnaast wordt er tijdens de top onderhandeld over hoe de inkomsten die voortvloeien uit digitale DNA-informatie van planten en dieren verdeeld moeten worden. Die DNA-informatie wordt bijvoorbeeld gebruikt om medicijnen te produceren. Tropische landen waar veel natuur en biodiversiteit is te vinden, willen daarvoor gecompenseerd worden.

Wat is de rol van Nederland op de top?

Nederland onderhandelt als onderdeel van de EU-delegatie en zal nauw optrekken met de andere 26 EU-landen om te zorgen voor goede implementatieplannen en financieringsstrategieën om het mondiaal biodiversiteitsplan te implementeren. Zelf heeft Nederland evenwel nog geen nationaal biodiversiteitsplan ingediend. Bovendien komt de staatsecretaris niet naar de top, terwijl de meeste landen wel hun minister afvaardigen. Niettemin mag je verwachten dat Nederland actief vertegenwoordigd is op de top. Er zijn veel wetenschappers, natuurbeschermingsorganisaties, bedrijven, en financiële instellingen uit Nederland aanwezig op de top. Die zijn allemaal bezig met manieren om natuur en biodiversiteit beter en op grotere schaal te beschermen. Vanuit Wageningen gaat bijvoorbeeld professor Marielos Peña Claros naar de top, zij is co-directeur van het wetenschappelijke platform voor de Amazone en werkt aan het identificeren van lokale strategieën om de Amazone beter te beschermen.

Vanuit de klimaatonderhandelingen kennen de meeste mensen het doel om de opwarming van de aarde binnen de 1,5 graden Celsius te houden. Voor biodiversiteit geldt het doel om de trend van biodiversiteitsverlies te keren in 2030, waarna we “natuurpositief” moeten zijn. Gaat dat lukken?

Ik ben bang van niet, hoewel ik natuurlijk heel erg hoop dat ik het hier mis heb. Net zoals we met klimaatverandering al bijna op de 1,5° C opwarming zitten en CO2-uitstoot niet snel genoeg naar beneden gaat, is het ook voor biodiversiteit niet genoeg als we alleen 30% van de aarde weten te beschermen. Een recent rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving geeft aan dat we ook de diepere oorzaken van biodiversiteitsverlies moeten aanpakken, zoals overmatige consumptie van vlees en andere landbouwproducten om de trend van biodiversiteitsverlies om te kunnen buigen naar natuurherstel. Hier worden wel pogingen toe ondernomen: de EU-ontbossingswetgeving staat vanaf eind volgend jaar geen landbouwproducten uit recent ontboste gebieden op de Europese markt meer toe. Toch gebeurt er op dit vlak echt nog onvoldoende.

De Colombiaanse overheid organiseert naast de formele onderhandelingen dit jaar ook een “top voor het volk”, die plaatsvindt in het centrum van Cali. Wat wordt dit voor evenement?

Het klopt dat er naast de formele COP in de “blauwe zone” waar de onderhandelingen plaatsvinden, ook een “groene zone” is die toegankelijk is voor iedereen. Daar worden 150.000 mensen verwacht en je ziet dat alle hotels in de stad helemaal volgeboekt zijn. Er staan allerlei activiteiten op de planning, met kunst, cultuur, debat, workshops, en nog veel meer. Dat lijkt dus een feest te gaan worden, maar daar gaat het niet alleen om. De Colombiaanse overheid vindt het erg belangrijk dat veel verschillende stemmen worden gehoord: van burgers, maar bijvoorbeeld ook van inheemse gemeenschappen die dichtbij of in de natuur leven en vaak een sterke bijdrage leveren aan het behoud daarvan. Zo’n top voor het volk is dus ook een poging om meer mensen bij biodiversiteit te betrekken.