Hoe wordt de Natuurherstelwet een succes? ‘Europees bosherstel klaar voor opschaling’

De voorgestelde Natuurherstelwet verplicht EU-lidstaten van om herstelmaatregelen uit te voeren op minstens 20 procent van het land- en zeegebied tegen 2030, en in alle ecosystemen die herstel nodig hebben tegen 2050. De wet heeft al verschillende hindernissen genomen. Nadat delegaties van het Parlement en de Raad van Europa overeenstemming hebben bereikt over de tekst, is hij recentelijk goedgekeurd door de Milieucommissie van het Europees Parlement. Daarmee ligt de wet klaar voor vaststelling begin 2024.

Vooruitzichten voor succes

Maar zal de regelgeving ook echt haar doelen bereiken? In een nieuwe studie die onlangs in wetenschappelijk tijdschrift Science verscheen, analyseerden wetenschappers ervaringen met andere Europese milieuwetten en beleidsmaatregelen. Zij evalueerden ook de vooruitzichten van de wet om succesvol te zijn. "De Natuurherstelwet vermijdt verschillende valkuilen die vaak de uitvoering van Europese beleidsmaatregelen en regelgeving bemoeilijken", zegt Sara Filipek, onderzoeker bij Wageningen University & Research en werkzaam in bosherstelprojecten. "De regelgeving bespaart tijd omdat hij niet in nationale wetgeving hoeft te worden omgezet, en een uitvoeringskader en doelen zijn duidelijk vastgelegd."

Nationale uitvoering en samenwerking cruciaal

Over het algemeen hebben de auteurs van de studie een positieve kijk op de Natuurherstelwet. Tegelijkertijd waarschuwen zij dat ambitieuze nationale uitvoering ervan en samenwerking uiteindelijk het succes van natuurherstel in Europa zullen bepalen. “Essentieel voor de uitvoering zal de samenwerking zijn tussen natuurherstelprojecten en grondeigenaren en -gebruikers,” legt ook Silke Jacobs van Wageningen University & Research uit. “Met name met beheerders die in het veld werken. Zij spelen een belangrijke rol bij het lange-termijn onderhoud van bos. Pas dan zullen bossen beter presteren op het gebied van biodiversiteit, CO₂-opslag en houtvoorziening op de lange termijn. Herstel vergt tijd.”

Ervaringen van bestaande projecten bij opschaling herstel

Een voorbeeld van herstelinitiatieven die op dit moment al in Europa plaatsvinden, is het grootschalige bosherstelproject SUPERB. Hierin voeren verschillende Europese landen herstelmaatregelen uit in bosecosystemen. Gezien de verscheidenheid aan stressfactoren die de staat van Europese bossen de afgelopen decennia hebben verzwakt (van bosbranden, stormen, boomschorskevers tot fragmentatie en intensieve beplanting), zijn daarop afgestemde herstelmaatregelen cruciaal voor succes.

Wageningen University & Research leidt in dit project twaalf gebieden demonstratiegebieden in Europa waar bosherstelmaatregelen worden genomen. Een daarvan ligt in Nederland, waar de bosherstelmaatregelen worden geleid door Bosgroep Zuid. Deze richten zich zowel op de ontwikkeling van nieuw bos, als op revitalisering van bestaande bossen. Bijvoorbeeld door een grotere verscheidenheid aan boomsoorten, het revitaliseren van de bodem, herstel van de hydrologie, het aanplanten van bomen en het bevorderen van natuurlijke regeneratie. Opschaling van herstelmaatregelen is een essentieel onderdeel van het project. Betrokkenheid en bereidheid van nationale en regionale instellingen, evenals van de particuliere financieringssector, zullen bijdragen aan het herstel van de natuur, en daarmee aan het behalen van de doelen van de Natuurherstelwet. "Zodra de Natuurherstelwet van kracht wordt, moeten nationale herstelplannen worden ontwikkeld. De ervaringen die we nu opdoen met bosherstel zijn daar heel belangrijk bij", zegt Sara Filipek.