Handboek voor systemen van co-management in aquacultuur

Een blijvende bijdrage van aquacultuur aan de productie van voedzaam aquatisch voedsel vraagt om gezamenlijk management bij gedeelde risico’s als ziekten, maar ook bij gedeelde toegang tot hulpbronnen als water, land, voer en zaad, die nodig zijn voor een duurzame productie in ecosystemen in het binnenland, aan de kust en in de zee. Kwekerijen richten zich nu vaak vooral op de dagelijkse productiepraktijk. Hoe zij omgaan met de gedeelde risico’s en hulpbronnen, blijft een managementuitdaging in de gehele aquacultuursector. Het FAO-handboek over gezamenlijk beheer van aquacultuur zou hierbij kunnen helpen.

Co-management van aquacultuur

Het handboek voor de ontwikkeling van systemen voor gezamenlijk beheer van aquacultuur introduceert het concept van ‘co-management in aquacultuur’. Dit concept maakt gedeelde en gedifferentieerde verantwoordelijkheid, rechten en voordelen van gedeelde hulpbronnen en risico’s mogelijk. Co-management in aquacultuur kan zowel boeren als overheden helpen om de ecosysteemgerichte benadering van aquacultuur van de FAO te implementeren.

Richtlijnen in aquacultuur zijn nieuw

Co-management als aanpak voor het beheer van natuurlijke hulpbronnen wordt al toegepast in andere sectoren. Bush: “In de visserij werken gemeenschappen en overheden samen om afspraken te maken over beheerdoelen en regels rond toegang tot visgebieden. Ook in bosbouw en irrigatie bestaan vormen van co-management, maar richtlijnen voor co-management in aquacultuur zijn nieuw. Het ligt niet direct voor de hand omdat het om private ondernemingen gaat. Water is echter publiek eigendom en er zijn risico’s bij aquacultuurproductie, zoals ziekten, vervuild afvalwater en milieukwesties. De richtlijnen in het handboek bieden landen een leidraad om samen het beheer rond aquacultuur vorm te geven.”

Wereldwijd erkende referentiedocumenten

Het handboek is geen wet- of regelgeving vanuit de VN, maar een gids voor landen en overheden. Binnenkort hebben ze wereldwijd erkende referentiedocumenten tot hun beschikking, maar ze zijn niet verplicht om er iets mee te doen. Het handboek wordt op 12 juli in Rome gepresenteerd tijdens de 36^ste editie van de Commissie Visserij (COFI), het wereldwijde intergouvernementele forum waar leden van de FAO bijeenkomen om kwesties en uitdagingen in visserij en aquacultuur te bespreken.

Overbrugging van de kloof

Interessant aan het handboek is volgens Bush dat het de aanpak op kwekerijniveau overbrugt. “We leggen altijd de nadruk op wat boeren individueel op hun bedrijf moeten doen en we hebben brede ambities voor duurzame ecosystemen, maar er is een duidelijke kloof tussen die twee. Dit document is een brug, met vormen van samenwerking tussen boeren binnen ecosystemen en binnen landen, samen met overheden die regels en voorschriften opstellen. Dit kan uiteindelijk leiden tot een meer legitieme en geloofwaardige benadering van duurzame aquatische voedselproductie.”

Meer erkenning voor aquacultuur

Bush hoopt dat veel staten en gemeenschappen het handboek gaan gebruiken. “Ik denk dat het de manier waarop aquacultuur wordt begrepen sterk kan beïnvloeden, op een positieve manier. Aquacultuur is niet alleen een privéactiviteit; het is een gedeelde activiteit die effect heeft op het hele ecosysteem. We moeten het op die schaal beheren om er collectief voor te zorgen dat we ecosystemen ondersteunen en onderhouden, en tegelijkertijd erkennen dat er op individuele schaal een winstoogmerk is. Door het beheer samen goed te organiseren, komt er ook meer erkenning voor aquatisch voedsel als een van de meest voedzame en duurzamere producten in verhouding tot veel andere dierlijke eiwitten. Dat hoop ik uiteindelijk ook te bereiken met dit document.”

Over Simon Bush

Simon Bush is hoogleraar en voorzitter van de Environmental Policy Group aan Wageningen Universiteit. Zijn belangrijkste onderzoeksinteresse richt zich op de mondiale dimensies van duurzaam beheer van marien en aquatisch voedsel, inclusief aquacultuur en visserij. Meer in het algemeen houdt hij zich bezig met onderzoek naar bestuurlijke interacties tussen duurzaam voedsel, energie en biodiversiteit - grotendeels gekoppeld aan de staf en promovendi van de Environmental Policy Group.