Erica van Herpen wil verspilling verminderen: “Zonder het te willen, gooien consumenten veel voedsel en verpakkingen weg”

Een groot deel van de wereldwijde voedselverspilling gebeurt bij mensen thuis, en dat heeft belangrijke gevolgen. Wanneer mensen voedsel niet opeten maar weggooien, wordt niet alleen het voedsel zelf verspild, maar zijn ook alle inspanningen rondom productie, verpakking, en vervoer voor niets geweest. Daardoor heeft voedselverspilling, naast financiële en ethische consequenties, een aanzienlijke impact op de uitstoot van broeikasgassen. Het is dus belangrijk om deze verspilling te verminderen, maar dit is niet gemakkelijk.

Lastig te meten en te veranderen

Mensen zijn zich vaak niet bewust van hun eigen verspilling, of trivialiseren dit. Het weggooien van voedsel is niet zichtbaar voor anderen, wat ervoor zorgt dat het lastig meetbaar is. Daarom heeft Erica van Herpen samen met collega’s een gevalideerde vragenlijst ontwikkeld, en is ze bezig met het verder ontwikkelen van andere meetmethodes. “In sommige van onze onderzoeken halen we afval bij mensen op om te doorzoeken op voedsel, of we vragen mensen om zelf hun verspilling te wegen. Ook bestuderen we mogelijkheden voor het gebruik van AI bij het coderen van foto’s van voedselverspilling”.

Het verminderen van voedselverspilling is ook lastig omdat het voortkomt uit een ingewikkeld samenspel van gedragingen. “Mensen willen geen voedsel of andere spullen verspillen, het is niet hun bedoeling, maar toch gebeurt het telkens weer. Deze paradox fascineert mij en dat is wat we in ons onderzoek proberen te begrijpen”, zegt Van Herpen. Op het moment van verspilling is niet altijd duidelijk wat de oorzaak is. Heeft iemand teveel gekocht? Is het voedsel niet goed opgeslagen, waardoor het eerder bederft? Is er teveel gekookt of niet goed gepland? Verspilling kan verschillende oorzaken hebben, en mensen zitten vast in routines en gewoontes in hun omgang met voedsel, die niet gemakkelijk veranderen.

Verminderen van voedselverspilling

Samen met bedrijfspartners en collega’s test Erica van Herpen uiteenlopende manieren om voedselverspilling bij mensen thuis te verminderen: toolkits met maatbekers en stickers die mensen helpen minder te verspillen; flexibele recepten waarmee mensen worden aangespoord om overgebleven ingrediënten te gebruiken; het gebruik van maaltijdboxen en verrassingspakketten. De positieve uitkomst van deze studies is dat het mogelijk lijkt om verspilling aan te pakken.

Verpakkingen

Naast het onderzoek over voedselverspilling, heeft Van Herpen een onderzoekslijn opgestart rondom het verminderen van verpakkingsafval. Ze leidt het NWO project Re2Pack, wat zich richt op herbruikbare verpakkingen. Samen met andere universiteiten en bedrijven, wordt daarin gekeken naar design van verpakkingen en verpakkingssysteem, naar gedragsverandering bij consumenten, en naar milieu en economische impact.

Samenwerking

Erica van Herpen werkt graag samen met overheidsinstellingen en bedrijven. Ze ziet daarin een grote meerwaarde, omdat dit zorgt voor maatschappelijke impact. “Het is enorm inspirerend om te merken dat onderzoek gebruikt wordt, niet alleen door andere wetenschappers, maar juist ook in de praktijk. Ons framework voor voedselverspilling in het huishouden wordt bijvoorbeeld toegepast door het Voedingscentrum, en op EU- en internationaal niveau, voor het ontwikkelen van interventies om verspilling te verminderen”.