Een maatschappelijk perspectief op een duurzame, eerlijkere toekomst

Om de wereld en haar voedselsystemen duurzamer en eerlijker te maken, moet er veel veranderen, van meer biodiverse landbouwsystemen tot duurzame eiwitbronnen en het hergebruik van afvalstoffen. Een aspect dat daarbij vaak onderbelicht blijft, is de maatschappij. Hoe moeten mensen en gemeenschappen veranderen om die toekomst te creëren? Welke impact maken transities op de maatschappij? En hoe worden die sociale veranderingen in goede banen geleid met het juiste beleid? Vraagstukken, kortom, voor sociale wetenschappers, over mensen en menselijk gedrag.

Kruisbestuiving

Wageningen University & Research (WUR) organiseert samen met het Sustainable Consumption and Action Initiative (SCORAI) en de European Roundtable on Sustainable Consumption and Production (ERSCP) een conferentie waar deze vragen centraal staan: “Transforming Consumption-Production Systems Toward Just and Sustainable Futures” is het thema officieel.

‘Er is al heel veel kennis beschikbaar en op deze conferentie brengen we bestaande kennis samen. Dit gaat niet alleen om het leggen van verbindingen tussen verschillende vakgebieden en disciplines, maar het doel is ook nadrukkelijk een kruisbestuiving te stimuleren tussen wetenschap en praktijk,’ vertelt dr. Sigrid Wertheim-Heck, namens WUR een van de organisatoren van de conferentie.

Vertrekken vanuit de dagelijkse praktijk

‘Die “Consumption-Production Systems” uit het thema, dat zijn alle manieren waarop consumptie en productie met elkaar samenhangen: hoeveel en hoe consumeren we, waar komen de grondstoffen voor productie vandaan, enzovoorts. Daartussen zit nog de dimensie beleid, die de verhoudingen tussen consumenten en producenten verder bepaalt,’ legt Wertheim-Heck uit. ‘Dat klinkt heel abstract, maar sociale wetenschappers beginnen eigenlijk bij de dagelijkse praktijken van mensen. Wat vinden we bijvoorbeeld normaal om te eten? Dan vragen we door: wat is er nodig om dat voedselpatroon te ondersteunen, qua productie, qua beleid? En uiteindelijk vragen we: kan dat wel normaal blijven?’

Om die praktijkdimensie centraal te stellen, bestaat de conferentie naast de gewoonlijke presentaties van wetenschappelijke artikelen ook uit policy dialogue sessions. Daar buigen experts, beleidsmakers en professionals zich samen over actuele vraagstukken, zoals voedselproductie in Oekraïne of de rol van de burger in Amsterdam. ‘Iedereen heeft een stukje van de puzzel’, benadrukt Wertheim-Heck. ‘De grote veranderingen die nodig zijn voor een duurzame, eerlijke toekomst, hebben impact op allerlei domeinen. Dat zie je bij de stikstofcrisis. Die gaat over klimaat, economie, maar ook over cultuur en maatschappij.’

Activistische stemmen

‘Dat transdisciplinaire karakter zie je ook terug in de key notes van de conferentie. Zo sluit politicus Diederik Samsom aan om meer te vertellen over het duurzaamheidsbeleid van de Europese Unie,’ vertelt Wertheim-Heck. ‘Andere key notes worden in duo gepresenteerd, als een gesprek vanuit verschillende invalshoeken. We vonden het ook erg belangrijk om meer urgentie-gedreven activistische stemmen een plek te geven. De hele conferentie is op de dialoog gericht, zodat perspectieven elkaar kunnen aanvullen. Welk beleid is er nodig? Wat gaan burgers doen? Welke moeilijke keuzes moeten er worden gemaakt?’