Nieuws
Nederlandse boer verdient steeds meer aan extra diensten op het erf
In 2023 was de omzet van multifunctionele landbouw in Nederland ongeveer 1,68 miljard euro. Dit is flink meer dan in eerdere jaren. Deze groei komt mede door het herstel na corona, de inflatie, uitbreiding van activiteiten en verdere professionalisering.
‘Multifunctionele landbouw’ houdt in dat agrarische bedrijven naast traditionele landbouwactiviteiten ook andere diensten aanbieden, zoals zorg, kinderopvang, boerderijverkoop, natuurbeheer, recreatie en boerderijeducatie. Deze vorm van landbouwverbreding draagt niet alleen bij aan de economische stabiliteit van het platteland, maar speelt ook een belangrijke rol in sociale zorg, educatie en natuurbehoud.
Trends
| Omzet 2007 | €300 mln |
| Omzet 2013 | <€500 mln |
| Omzet 2020 | €1 mld |
| Omzet 2023 | €1,68 mld |
Omzet van multifunctionele landbouw
De boerderijverkoop was in 2023 het grootste segment met een omzet van 595 miljoen euro, gevolgd door zorglandbouw (450 miljoen euro) en recreatie (362 miljoen euro). De agrarische kinderopvang bracht 158 miljoen euro op, natuurbeheer 116 miljoen euro en boerderijeducatie slechts 0,9 miljoen euro.
De groei in omzet wordt toegeschreven aan verschillende factoren: de toevoeging van nieuwe activiteiten zoals directe verkoop van siergewassen, hogere tarieven door inflatie en een toegenomen vraag naar recreatie, lokale producten en professionele zorgdiensten.
De recreatiesector heeft zich goed hersteld na de coronapandemie. Na een scherpe omzetdaling in 2020 van 35%, is de omzet in 2023 weer meer dan verdubbeld ten opzichte van 2020.
Het aantal bedrijven met extra activiteiten groeide ook tot ruim een derde (37%). Melkveebedrijven zijn het meest actief in educatie, natuurbeheer en kinderopvang, terwijl zorglandbouw en recreatie vooral voorkomen bij overige graasdierbedrijven.
Waarom kiezen voor extra diensten op het erf?
Onderzoeker Harold van der Meulen van Wageningen Social & Economic Research zegt dat boeren heel bewust kiezen voor multifunctionele landbouw: “Het is niet zo maar een alternatief voor bedrijven die het financieel moeilijk hebben. Je moet er als ondernemer wel passie, wel gevóel voor hebben. En de omstandigheden moeten kloppen. Het kan zijn dat de ligging van je bedrijf, bijvoorbeeld op een toeristische plek, voorziet in een behoefte. Of dat je partner of kinderen ervaring hebben met multifunctionele activiteiten en daarin als bedrijf kansen zien om extra inkomsten te genereren en een verbinding te maken met de maatschappij.”
In 2025 en 2026 gaat Van der Meulen met collega’s van Wageningen University & Research verder onderzoek doen naar het groeipotentieel van multifunctionele landbouw richting 2035.
Bron van de cijfers
De Monitor omzetontwikkeling Multifunctionele Landbouw 2023 is uitgevoerd door onderzoekers van Wageningen Social & Economic Research en Business Unit Open Teelten, in opdracht van het ministerie van LVVN. Evenals in voorgaande publicaties in de reeks ‘Kijk op multifunctionele landbouw’ liggen de gegevens van de CBS-landbouwtelling aan de basis voor het onderzoek naar aantallen bedrijven. Op basis van gegevens van brancheorganisaties, via interviews met personen uit de betrokken sectoren en literatuurstudie is net als bij de voorgaande metingen een zo goed mogelijke inschatting gemaakt van de daadwerkelijke aantallen bedrijven en omzet.