Interview
Inzoomen op microbiomen: maak kennis met de kleine jagers die onmisbaar zijn voor ecosystemen
Microben in de bodem zijn voortdurend in beweging. Ze jagen, voeden en geven voedingsstoffen af aan planten. Promovendus Alejandro Berlinches de Gea bestudeert deze kleine organismen onder de microscoop. Op de Dies Natalis op 8 maart gaat hij uitleggen wat bodemmicrobiomen zo fascinerend maakt en hoe belangrijk ze zijn voor het ecosysteem.
Inzoomen op microbiomen
Bacteriën, schimmels en andere micro-organismen staan niet op zichzelf. Overal ter wereld, in planten, dieren en in de bodem, vormen zij gemeenschappen: microbiomen. Ter gelegenheid van de Dies Natalis zoomen we steeds verder in, samen met drie jonge onderzoekers.
Dit is het derde verhaal in de serie. Lees ook de vorige verhalen over darmbacteriën van babies, en bacteriegenen
‘Als je de bodem onder een microscoop bekijkt, zie je daar prachtige dingen. Het is alsof je een andere wereld binnengaat, bewoond door buitenaardse wezens. Er zijn daar duizenden dingen. Ik herkende de meeste niet eens toen ik aan mijn promotieonderzoek begon. Ik bleef maar foto’s sturen naar mijn leidinggevende om hem te vragen waar ik naar aan het kijken was.’
Kleine jagers
Alejandro Berlinches de Gea bestudeert protisten en aaltjes, of nematoden. Deze kleine organismen zijn ondergrondse predatoren die zich voeden met bacteriën, schimmels en ziekteverwekkers in de bodem. Berlinches de Gea is verwonderd over wat hij onder de microscoop ziet: ‘Protisten zijn supergaaf. Sommige gaan achter nematoden aan, jagend in groepen, net als leeuwen. Bepaalde protisten zijn zelfs in staat om een prooi te vangen en hun skelet als schild te gebruiken!’
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Net als veel biologen was Berlinches de Gea eerst geïnteresseerd in de grote dieren die je vaak ziet in natuurdocumentaires. Maar zijn aandacht verschoof geleidelijk naar bodems en microben. ‘Er zijn al veel wetenschappers die haaien en leeuwen bestuderen, maar ik vind het echt leuk om deel uit te maken van een groep die iets zeldzaams doet. Bovendien is ons onderzoek heel uitdagend en heel belangrijk.’ De bodem is immers een hotspot van biodiversiteit: sommige onderzoeken duiden erop dat 60 procent van de biodiversiteit van de wereld in de bodem zit. Protisten spelen een onmisbare rol onder de grond door voedingsstoffen vrij te maken die door planten kunnen worden opgenomen, zich te voeden met ziekteverwekkers, enzovoort.
Planten helpen
Berlinches de Gea voerde experimenten uit in de Unifarm-kassen op Wageningen Campus, waarbij verschillende niveaus van microbiële diversiteit aan planten werden toegevoegd. In een van deze experimenten voegde hij verschillende hoeveelheden protisten en aaltjes toe aan de grond, samen met kunstmest, om te zien hoe de planten zouden reageren. ‘Mijn onderzoeksresultaten duiden erop dat we de plantengroei kunnen versnellen door microbiële predatoren toe te voegen, in plaats van steeds meer kunstmest te gebruiken. Minder kunstmestgebruik is een belangrijke uitdaging in de landbouw, dus dit resultaat zou wel eens veelbelovend kunnen zijn. We weten dat er al verschillende bedrijven zijn die overwegen om protisten te gaan gebruiken.’
Met zijn onderzoek hoopt Berlinches de Gea een positieve bijdrage te leveren aan de bodembiodiversiteit. ‘Al vanaf het begin van mijn biologiestudie word ik gedreven door mijn liefde voor de natuur. Normaal gesproken beschermen we soorten die gaaf, mooi en bekend zijn. Maar hoe overtuig je mensen om organismen te beschermen die ze niet eens kunnen zien? Daarom ben ik heel blij om deel uit te maken van de Dies, waar ik mijn verhalen kan delen met een groot publiek.’
Alejandro Berlinches de Gea (29)
Alejandro Berlinches de Gea is promovendus bij het Laboratory of Nematology.
Ongeveer 60% van de biodiversiteit op aarde leeft in de bodem. Roofmicroben in de bodem, zoals protisten en nematoden, zijn van vitaal belang voor ecosystemen.