Nieuws
Hoeveel hout kunnen we verwachten uit Europese bossen?
De energiecrisis heeft Europa de noodzaak laten zien om meer zelfvoorzienend te worden in grondstoffen. Ook hout is een belangrijke grondstof, bijvoorbeeld in de bouw, die voor een groot deel al uit de EU zelf komt. De vraag ernaar blijft toenemen. Een nieuwe studie laat echter zien dat de extra hoeveelheid die geproduceerd kan worden beperkt is, en kleiner dan eerder gedacht, tenzij er extra investeringen komen in bosuitbreiding en bosbeheer.
Hout is hernieuwbaar en heeft veel verschillende toepassingen. Het is ook een belangrijke opslag van CO2. Niet vreemd dus dat er steeds meer vraag naar is. Maar waar moet het vandaan komen? Er is ruimte voor een kleine toename in houtoogst uit Europese bossen, zo blijkt uit de studie, onlangs gepubliceerd in Forestry. Een internationaal team uit 10 Europese modelregio’s heeft onderzocht hoe gedragsveranderingen van bosbeheerders kunnen leiden tot een duurzame toename in houtoogst.
Daarnaast is er een literatuurstudie uitgevoerd naar de ambities van elk Europees land ten aanzien van houtoogst. Hieruit blijkt dat er in de komende 10-20 jaar 90 miljoen m3 hout per jaar extra uit Europees bos geoogst zou kunnen worden. Als er in detail naar barrières wordt gekeken, is het potentieel echter een stuk kleiner. Tegelijkertijd staat het bos onder druk als gevolg van klimaatverandering. Als we op de lange termijn meer hout willen produceren in Europees bos, moeten we investeren in bosvitaliteit en bosuitbreiding.
Er groeit veel meer hout dan er wordt geoogst
“Elk jaar groeit er veel meer hout bij in Europa dan er wordt geoogst. Het verschil tussen bijgroei en oogst noemen we het theoretisch potentieel voor extra houtoogst”, zegt hoofdauteur van de studie Bas Lerink van Wageningen University & Research. Dat theoretisch potentieel bedraagt zo'n 250 miljoen m3 per jaar. Lerink: “Echter is maar een deel daarvan ook realistisch. Er zijn verschillende redenen waarom je in sommige bossen beter niet kunt oogsten. Bijvoorbeeld om bodemerosie te voorkomen of om biodiversiteit te beschermen. Daarom zal het theoretisch potentieel nooit gehaald worden.” In de studie combineren Lerink en collega’s twee manieren om te bepalen wat wél realistisch is.
Realistische toename houtoogst
Het literatuuronderzoek is uitgevoerd op basis van nationale bossenstrategieën en andere beleidsdocumenten. Aan de hand hiervan is per land vastgesteld hoe groot de ambitie is om in de nabije toekomst (10-20 jaar) de houtoogst te verhogen op een huidige totale oogst van ongeveer 546 miljoen m3. In totaal leidt dit tot een realistisch potentieel van 90 miljoen m3 per jaar voor de EU en het Verenigd Koninkrijk.
Daarnaast zijn met het bosmodel EFISCEN-Space projecties gemaakt voor toekomstige houtoogst in 10 modelregio’s, op basis van bosinventarisatiedata. Eerst werd in het model het bosbeheer toegepast zoals dat momenteel ook in de regio’s wordt uitgevoerd. Dit is vervolgens vergeleken met enkele scenario’s met een intensiever beheer, afgeleid uit bijvoorbeeld een naburige regio. Hieruit blijkt dat het realistisch potentieel voor extra houtoogst een stuk kleiner is dan uit de literatuurstudie naar voren kwam, namelijk de helft, zo'n 40 miljoen m3. De nationale bosstrategieën lijken de oogstmogelijkheden dus te overschatten.
De staat van het Europese bos
Een toename van de houtoogst, past dat bij de huidige staat van het Europese bos? Er zijn inderdaad zorgen om de gezondheid van Europese bossen. Door klimaatverandering zijn natuurlijke verstoringen (zoals branden, ziekten en plagen) sterk toegenomen, en in sommige landen neemt de vastlegging van CO2 nu al af. Desondanks heeft er sinds de Tweede Wereldoorlog niet zoveel hout in het Europese bos gestaan als nu. Een kleine toename in de houtoogst (met de genoemde 40 miljoen m3 per jaar) lijkt dan nog wel realistisch. Om een idee te geven van de omvang: dit is voldoende om in de EU ongeveer 800.000 houten huizen per jaar te bouwen.
“Op de lange termijn is een grotere houtoogst echter alleen haalbaar wanneer nu al aan bosherstel, bosuitbreiding en verbetering van bosbeheer wordt gewerkt, allebei belangrijk voor een hogere zelfvoorziening in Europa”, geeft co-auteur van de studie Gert-Jan Nabuurs aan. “Ook educatie, samenwerking tussen boseigenaren en bosbouwindustrie en overheden zijn daarin noodzakelijk. Daarmee kan de EU minder afhankelijk worden van andere continenten. En het draagt bij aan duurzaam bosbeheer met versterkte biodiversiteit in een bio-economie.”