Handelscijfers 2023: Lager exportvolume en hogere prijzen leiden tot beperkte groei landbouwexport

De licht toegenomen exportwaarde in 2023 is het resultaat van een lager exportvolume maar een sterkere stijging van de exportprijzen. Ook bij de import nam het volume af, een afname die sterker is dan de prijsstijging. Dat melden Wageningen Economic Research (WUR) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van gezamenlijk onderzoek in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

Landbouwexport van eigen bodem toegenomen

De exportwaarde van Nederland is onder te verdelen naar goederen van Nederlandse makelij (82,1 mld. euro) en wederuitvoer van landbouwgoederen van buitenlandse makelij (41,7 mld. euro). Circa twee derde van de export van landbouwgoederen is dus van Nederlandse makelij. De export van Nederlandse makelij steeg met 3,6% in waarde, terwijl de wederuitvoer met 2% daalde. Goederen van Nederlandse makelij komen van ‘eigen bodem’ of zijn producten die na invoer significant bewerkt zijn. Dit cijfer is dus ook een indicatie van het belang van de voedingsmiddelenindustrie in Nederland. Wederuitvoer is niet of licht bewerkte import die via Nederland doorgaat naar een derde land en geeft vooral zicht op de functie die Nederland heeft bij het opslaan van goederen, het verzamelen, en ‘just in time’ leveringen.

In de totale goederenexport is 52% van Nederlandse makelij en 48% wederuitvoer van buitenlandse makelij. Het handelsoverschot (exportwaarde-importwaarde) van Nederlandse landbouwgoederen bedroeg 39,9 miljard euro. De meeste landbouwexport gaat in 2023, net als in voorgaande jaren, naar onze buurlanden. Van de geraamde totale export gaat bijna een kwart naar Duitsland. Op de tweede plek staat België met 12%. Daarna volgen als belangrijkste afnemers Frankrijk (9%) en het Verenigd Koninkrijk (8%). In 2023 ging van de totale exportwaarde 71% naar EU-27 landen.

Zuivel en eieren belangrijkste exportproducten

Zuivel en eieren (12 miljard euro), sierteeltproducten (11,5 miljard euro), vlees (11,2 miljard euro), aardappelen en groenten (8,7 miljard euro) en dranken (8,1 miljard euro) zijn bij de export de belangrijkste goederengroepen. De top vijf is in 2023 goed voor bijna 42% van de totale exportwaarde in landbouwgoederen.

Buurlanden belangrijk voor import

Wat Nederland importeert komt in waarde gemeten voor 60,7% uit de EU-27 landen. Evenals bij de export zijn de buurlanden het belangrijkst. Het gaat om Duitsland (aandeel van 19%), België (bijna 14%) en Frankrijk (6%). China is minder belangrijk geworden als leverancier van landbouwproducten, de importwaarde nam met 24% af.

Het grootste aandeel van de Nederlandse import in 2023 bestaat uit natuurlijke vetten en oliën (7,8 miljard euro), fruit volgt met (7,6 miljard euro). Daarna volgen dranken (5,9 miljard euro), de overige landbouwgoederen zoals glycerol, rubber, hout, vetzuren (5,8 miljard euro) en zuivel en eieren (5,7 miljard euro). Samen zijn deze vijf productgroepen goed voor 39% van de totale importwaarde van landbouwgoederen.

Exportwaarde van landbouwgerelateerde goederen daalt

Voor 2023 wordt de export van landbouwgerelateerde goederen (of tertiaire landbouwexport) geraamd op 12,0 miljard euro, dat is 7% minder dan in 2022 (12,9 miljard euro). Deze afname komt door een sterke daling van de exportwaarde van meststoffen. Met name de prijs van kunstmest is gedaald. Zonder deze meststoffen als onderdeel van de landbouwgerelateerde goederen zou de exportwaarde voor deze groep producten met 6% zijn toegenomen. De export naar België (-24%) en Frankrijk (-18%) is daarom fors afgenomen. De import van landbouwgerelateerde goederen wordt met 5,7 miljard euro in 2023 ook 7% lager geraamd dan in 2022.