Nieuw vak over precisiefermentatie opent deur naar toekomst

Kaas zonder dierlijke melk, of ei-eiwit zonder kip? Het kan door cellen of microben op een slimme manier aan te passen en te groeien: precisiefermentatie. Hoe dat precies in zijn werk gaat,leren Wageningse studenten tijdens het nieuwe keuzevak Precision Fermentation. De focus ligt niet op één technisch aspect ervan, maar op het hele proces van start tot een tastbaar eindproduct opleveren, zoals een stukje kaas. “De studenten moeten zich vanaf het begin bedenken welke kwaliteiten en eigenschappen zo’n product moet hebben”, zegt Mark Bisschops, universitair docent Bioproceskunde. “We nemen de studenten vervolgens mee in het ontwerp van een aangepast micro-organisme tot hoe je die op grote schaal kweekt”, vertelt hij.

Kansen op de arbeidsmarkt

Steeds meer start-ups en grotere bedrijven betreden het veld van precisiefermentatie om voedingseiwitten te maken. Op dit moment ligt hun focus vooral op kweekvlees en zuiveleiwitten, maar universitair hoofddocent Etske Bijl verwacht dat dat in de toekomst verbreed. En dus zoeken bedrijven straks steeds meer experts op het gebied van precisiefermentatie. “Maar doordat het veld zo nieuw is, zijn die mensen nog nergens echt getraind”, vertelt Bijl. “Onze studenten ontwikkelen nu de unieke vaardigheden die zulke bedrijven zoeken. Dat biedt kansen op de arbeidsmarkt.”

Wageningse wetenschappers doen wel al een aantal jaar onderzoek naar precisiefermentatie. WUR heeft een unieke combinatie van expertise: bioprocess engineering, food process engineering en food quality design. “Het is vrij zeldzaam dat al die expertise bij elkaar zit én de wetenschappers elkaar weten te vinden”, zegt Julia Kepler, universitair hoofddocent Food Process Engineering. “Maar hier bij WUR zitten we bijna letterlijk naast elkaar en werken we al een tijdje samen. Samen bezitten ze vrijwel alle kennis die nodig is voor het hele precisiefermentatieproces. De ene leerstoelgroep heeft kennis over het aanpassen van micro-organismen, terwijl de andere precies weet hoe ze die moeten kweken in een reactievat en hoe ze het eindproduct moeten vervaardigen. “Op die manier kunnen we het hele plaatje ook goed en compleet overdragen op de studenten”, aldus Kepler.

Praktijkervaring

Om studenten een compleet beeld te geven van precisiefermentatie, combineert het vak theorie, praktijk en inzichten uit de industrie. Reguliere hoorcolleges wisselen af met gastsprekers van bedrijven en start-ups, zoals Those Vegan Cowboys. In de theoretische opdrachten kiezen studenten een product, ontwerpen ze een micro-organisme dat de eiwitten ervoor produceert en stippelen ze het groei- en productieproces uit. Later volgt een week practicum waar de studenten een genetisch aangepaste gist groeien in een bioreactor. Bisschops legt uit: “Het doel is om de micro-organismen op zo’n manier te voeden dat ze zoveel mogelijk eiwit maken. Elk groepje bepaalt zijn eigen strategie daarin en uiteindelijk vergelijken we resultaten met elkaar.”

Voor de eerste editie van het vak meldde zich tot nu toe meer dan vijftig masterstudenten. Hun achtergrond varieert van voedseltechnologie tot procestechnologie en moleculaire biologie. Die diversiteit vindt Bijl erg mooi. “Tijdens het vak Precision Fermentation ontdekken die studenten waar in de hele keten hun expertise past”. Ook ontdekken ze wat ze moeten weten over de rest van het proces om een bijdrage te kunnen leveren aan precisiefermentatie. Naast Precision Fermentation, startte WUR in het begin van het collegejaar 2024/2025 ook de vakken Cultivated Meat and Seafood en Becoming food: Cellular Agriculture beyond the lab. De ontwikkeling van deze vakken is onderdeel van het Nationaal Groeifonds project Cellulaire Agricultuur. Dit NGF project wordt gecoördineerd door de stichting Cellulaire Agricultuur Nederland.