Nieuws
Europese bossen steeds meer onder druk door klimaatgerelateerde verstoringen
De Europese bossen worden steeds meer aangetast door natuurlijke verstoringen, zo blijkt uit een nieuwe observatiestudie. Een internationaal team van bosbouwwetenschappers van Wageningen University & Research (WUR), het European Forest Institute (EFI) en 19 andere onderzoeksorganisaties uit heel Europa onderzocht bosverstoringen in Europa in de afgelopen 70 jaar en rapporteerde een statistisch significante stijgende trend in het artikel "Significant increase in natural disturbance impacts on European forests since 1950", gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Global Change Biology.
Natuurlijke verstoringen horen bij bosecosystemen. Doordat ze bomen doden veranderen ze het milieu, waardoor nieuwe, jonge bomen de ruimte krijgen om te groeien. Dode bomen zijn ook belangrijk voor de biodiversiteit. Echter de sterke toename van het aantal verstoringen in de afgelopen decennia die in deze studie aan het licht kwam geeft echter aanleiding tot bezorgdheid over de verstoring van de ecosysteemdiensten die onze bossen aan de samenleving leveren.
Toename en omvang van verstoringstrends
"Uit de analyse van de verstoringstrends blijkt dat de schade door alle verstoringsoorzaken - wind, vuur, schorskevers en andere plagen - tussen 1950 en 2019 duidelijk is toegenomen", aldus de hoofdauteur van de studie Marco Patacca (WUR). De geschatte gemiddelde schade in Europa bedraagt 52,4 miljoen kuub hout per jaar tussen 1950 en 2019. Als we echter alleen naar de afgelopen 20 jaar kijken, is dit gemiddelde gestegen tot ongeveer 80 miljoen kuub per jaar, wat overeenkomt met 16% van de totale jaarlijkse houtoogst in de EU. Op regionaal-nationaal niveau bedroeg het beschadigde hout soms zelfs meer dan 100% van de geplande oogst, waardoor de lange termijnplannen voor bosbeheer uiteindelijk in gevaar kwamen.
Het grote voordeel van de hier gebruikte methoden van het verzamelen van meetgegevens uit bosinventarisaties is dat deze zeer nauwkeurig zijn en de oorzaak van de verstoring goed weergeven. Satellieten kunnen dit nog steeds niet nauwkeurig.
Effecten van bosverstoringen
Wanneer bossen sterk verstoord zijn, komt er extra CO2 vrij in plaats van dat de koolstof wordt opgeslagen. Verder leidt ongeplande oogst van beschadigd hout uit deze verstoringen vaak tot instortende marktprijzen en beperkt dit vervolgens het toekomstige aanbod van hout voor de Europese bio-economie. Bovendien kunnen de vernietiging van habitats en de CO2 emissies de verwezenlijking van de Europese klimaat- en biodiversiteitsdoelstellingen in gevaar brengen.
Unieke verzameling data
Het onderzoeksteam heeft een unieke verzameling van empirische waarnemingen van verstoringsschade in Europa, bestaande uit meer dan 170.000 bestanden, samengesteld. De gegevens zijn verzameld in de Database of Forest Disturbances in Europe (DFDE) en openbaar gemaakt via het Europese onderzoeksproject I-Maestro. Om de schaarste aan historische monitoringgegevens te ondervangen heeft het team een netwerk van meer dan 20 nationale en Europese deskundigen op dit gebied opgezet. Die hebben de gegevens van landen op papier en in lokale talen verzameld en de kennis van deskundigen hebben gecombineerd met statistische modellen om de geschiedenis van bosverstoringen in 34 Europese landen te reconstrueren.
Klimaatgestuurde verstoringen
De onderzoekers stelden vast dat alle bestudeerde oorzaken van verstoring zijn toegenomen, maar dat schorskevers en andere plagen zoals insecten, ziekten, schimmels en andere organismen de sterkste stijging vertoonden. Omdat bekend is dat deze oorzaken zeer gevoelig zijn voor klimaatverandering, verwacht de groep wetenschappers verdere en toenemende schade, naarmate de veranderingen in het klimaat zich voortzetten.
Behoefte aan pan-Europese monitoring
De analyse wijst op tekortkomingen in de nationale rapportagepraktijken en benadrukt de dringende noodzaak om een pan-Europees, homogeen bewakingssysteem op te zetten dat bestaat uit een combinatie van satelliet- en grondgegevens over bosverstoringen. Een dergelijk systeem zou van cruciaal belang zijn om inzicht te krijgen in en zich aan te passen aan verschuivende verstoringsregimes, beleidsafwegingen te beoordelen en alternatieve bosbeheerpraktijken voor alle Europese bosgebieden te ontwerpen. "Om de verstoringsdynamiek in bosecosystemen en hun interactie met het klimaat te begrijpen zijn gegevens van cruciaal belang", aldus Patacca. "Als we deze dynamiek niet begrijpen, is het niet mogelijk alternatieve, klimaatslimme beheerspraktijken te ontwerpen om onze bossen aan te passen aan toekomstige veranderingen in verstoringsregimes".