Interview
Nieuwe rector wil ‘onafhankelijkheid WUR niet op het spel zetten’
Vanuit haar kantoor op de zesde etage van Atlas zwerft haar blik over de zonnige campus. Haar nieuwe functie vraagt om nieuw perspectief. ‘Ik kan niks meer op routine doen, alles is anders. Ik laat het wetenschappelijk-inhoudelijke deels achter mij.’ Het moeilijkste daarbij, vertelt Kroeze, is afscheid nemen van haar promovendi en van de studenten. ‘Maar gelukkig stond ik eind februari tijdens de opening van het Honours Programme weer even voor een grote groep bachelorstudenten. Lekker praten over wetenschap.’
Dit artikel verscheen eerder in Resource.
Dat de kersverse rector magnificus hier nu zit, was geen vooropgezette carrièreplanning. ‘Ik ben niet iemand die zegt: aan het einde van mijn loopbaan ben ik rector. Ik wil iets toevoegen, op welke positie dan ook.’ Ze draaide onder meer een paar jaar mee in het college van promoties, bij de Wageningen Graduate Schools en was coördinator van de sectorplanmiddelen van het ministerie en daarna dacht ze: ik wil niet langer de raad van bestuur (RvB) adviseren maar ook adviezen ontvangen. ‘Om knopen door te hakken.’ Kroeze benadrukt dat ze dat samen doet met anderen en dat gaat verder dan de campus. ‘We staan voor een ongekende wereldwijde uitdaging: hoe komen we tot duurzame voedselproductie op een planeet die lijdt onder klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en watertekorten. Ik zie niet wie daar meer verstand van heeft dan wij. Maar de problemen aanpakken, moet samen met anderen. Onze slogan Finding answers together had ik zelf kunnen verzinnen.’
Goed luisteren
Nadat bekend werd dat Kroeze Arthur Mol op zou volgen als rector, ging Resource de campus op om reacties te vragen. Die waren vooral positief. ‘Ze kan goed luisteren’, ‘ze is grondig’ en ‘een academische moeder’. Mooie kwalificaties, maar op deze plek is het ook nodig dat mensen je soms niet zo aardig vinden. ‘Natuurlijk moet je ook sterk zijn en ferm. Bij de Open Universiteit was ik vice-decaan in een tijd van bezuinigingen en reorganisatie. Ik heb toen moeilijke besluiten moeten nemen. Als je transparant bent, blijft luisteren en je aan je plan houdt, verbind je en neem je mensen mee.’
Naast haar werk als hoogleraar waren er tot voor kort twee grote dossiers waaraan ze werkte: ze was voorzitter van de adviescommissie die de RvB adviseerde over samenwerking met fossiele bedrijven zoals Shell en ze was betrokken bij het nieuwe Erkennen en Waarderen: het Academic Career Framework. Dat beoordelingssysteem behelst vier pijlers op basis waarvan een wetenschapper gewaardeerd wordt: onderwijs, onderzoek, impact en services. ‘Het moet onze wetenschappers gelukkiger maken en dus de wetenschap beter.’ Dat ze kort voor haar rectorschap nog voorzitter was van de adviesgroep over de samenwerking met de fossiele industrie, vindt ze geen probleem. ‘Dat plan is goedgekeurd door het toenmalige bestuur. Voor het eerst ligt er nu een raamwerk om partners te toetsen. Daar sta ik vierkant achter.’
Onafhankelijk
Over de fossiele industrie gesproken: steeds vaker vragen medewerkers en studenten aan WUR om zich uit te spreken over bijvoorbeeld de oorlog in Palestina of de klimaatcrisis. ‘Als kennisinstelling houden we ons bezig met onderwijs, onderzoek en waardecreatie. Wij moeten ons niet uitspreken over politieke en juridische kwesties. Dat wetenschappers zich vanuit hun vak uitlaten over bijvoorbeeld klimaatverandering is natuurlijk prima. Maar als instelling mogen wij onze onafhankelijkheid niet op het spel zetten.’
Kroeze heeft zich voorgenomen om zichtbaar te zijn voor medewerkers en studenten en om – uiteraard samen – te zorgen dat WUR wereldwijd de koppositie behoudt als kennisinstelling. ‘We moeten een bijdrage leveren aan duurzame voedselproductie zodat er voor iedereen in de wereld genoeg te eten is. Het klimaat verandert, we kampen met biodiversiteitsverlies en watertekorten en de geopolitieke verhoudingen staan onder druk. We zullen moeten anticiperen om bij de top te blijven, denk aan de politieke ontwikkelingen in Nederland.’