Onderzoek naar gezondheidseffecten van bitter gourd - regio West
Als onderdeel van het programma Kansen voor West II/Green Health Solutions, onderzoekt Wageningen University & Research samen met een aantal andere kennisinstellingen de gezondheid bevorderende effecten van de plant bitter gourd. Een komkommerachtige vrucht, waar een anti-diabetes werking aan wordt toegedicht. Samen met diverse organisaties in de regio West-Holland wordt gekeken naar nieuwe toepassingen en markten voor deze plant, met als doel deze vrucht onderdeel te maken van een gezond menu.
De bitter gourd vrucht komt oorspronkelijk uit Azië en staat al eeuwenlang bekend om een mogelijk gunstig effect op de bloedglucose waardes. Die claim mag natuurlijk niet zomaar gemaakt worden, vertelt Sietse Jan Koopmans. Koopmans is hoofdonderzoeker varkensfysiologie bij Wageningen Livestock Research en test tijdens dit project het effect van bitter gourd op de gezondheid van varkens. ‘We doen onderzoek of bitter gourd inderdaad dat positieve effect teweegbrengt, door experimenten in het lab op varkens en daarna met mensen uit te voeren. We willen laten zien dat er wetenschappelijke onderbouwing voor is.’
Innovatie in glastuinbouw belangrijk voor de regio West- HollandGreen Health Solutions wordt getrokken door de ontwikkelingsmaatschappij Horizon Flevoland, die samen met bedrijven en kennisinstellingen de potentie van bitter gourd wil laten zien. Innovaties in de glastuinbouw, zoals rond een product als bitter gourd, zijn belangrijk om de groeiende wereldwijde concurrentie voor te blijven, de glastuinbouw gezond te houden en de werkgelegenheid in de glastuinbouw verder te doen toenemen. Daarnaast zijn er economische kansen op consumptie niveau. Koopmans van WUR geeft aan: ‘We zien dat er interesse is in deze supergroente. De Surinaamse gemeenschap kookt al vaak met bitter gourd. Er is behoefte aan een schoon, vers product, dat niet eerst per schip uit Azië moet komen.’
Het project is tot stand gekomen met hulp van financiering uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO-subsidie) met als doel de glastuinbouw in de regio West-Holland een economische impulse te geven.
Elke kennisinstelling een andere onderzoekstaak
De wisselwerking tussen partijen verloopt zeer goed. Partners in dit project zijn Universiteit Leiden, Hogeschool Utrecht, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), Aeres Hogeschool Dronten en Almere, Schothorst Feed Research, WUR en diverse bedrijven. ‘Ik heb niet eerder zo actief samengewerkt’, vertelt Koopmans. In Leiden worden er honderd stofjes uit de bitter gourd op de labtafel bekeken. Daarnaast vinden er bij de HAN testen op wormen plaats. Op Aeres Hogeschool in Dronten kweken ze de verschillende soorten bitter gourd in kassen. ‘Van al de verschillende bitter gourd rassen worden er een stuk of tien getest op varkens, waar ik mij vanuit WUR mee bezig houd.’ Waarom varkens? ‘Varkens lijken qua stofwisseling erg op de mens. Ik kan goed aan hun lichamen de gezondheidsvoordelen aflezen. Twee van deze bitter gourd rassen worden nu, in de laatste fase, getest op mensen. Dat gebeurt bij de afdeling Humane Voeding van WUR. In Utrecht onderzoeken ze tegelijkertijd of bitter gourd ontstekingen remt. Dat is gunstig voor de stofwisseling.’
Wetenschappelijk onderzoek, gericht op resultaat
De resultaten zijn nog niet compleet, maar conclusies uit het lab en resultaten van de varkensstudies zijn er wel. Er zijn in ieder geval drie bloedglucoseverlagende stoffen aangetroffen in de bitter gourd. ‘Eén van deze stoffen vertraagt de vertering van koolhydraten. Dat betekent: minder suiker in het bloed. Een ander heeft een effect op de nieren en zorgt ervoor dat je wat meer glucose uitplast. Als er verschillende bloedglucose verlagende stofjes in de groente zitten, kunnen we stellen dat er een relatie is tussen de bitter gourd en bloedglucoseverlaging.’ Koopmans schrijft momenteel een wetenschappelijke publicatie naar aanleiding van het project.
Het ene ras lijkt een positiever effect te hebben op de bloedglucosespiegel dan het andere. Ook op welk moment en hoe het geteeld wordt, bepaalt het effect.
Interesse in diverse toepassingen
Via de Ontwikkelingsmaatschappij Horizon Flevoland is een groot netwerk ontstaan dat zich nog dagelijks uitbreidt. ‘Horizon informeert het bedrijfsleven over wat wij doen tijdens dit project. En dat nieuws reist ver. Van de glastuinbouw tot zaadveredelaars (East West Seeds), van de verwerkingsindustrie tot restaurants en supermarkten: er is interesse in bitter gourd. In de glastuinbouw zoeken ze op dit moment naar nieuwe niches. In de voedingsindustrie kijken ze naar bitter gourd in fruitshots, thee, kant-en-klare maaltijden. Ook koks zijn geïnteresseerd.’
Naast kennis over het kweken van de meest effectieve rassen in Nederlandse kassen is er ook nog iets anders ontdekt. ‘De bitter gourd groeit aan een stengel met bladeren. We denken dat het eten van de stengel en bladeren door dieren een effect kunnen hebben op de eiwitstofwisseling, waardoor ze minder stikstof uitstoten. Hier willen we zeker mee verder’, vertelt Koopmans. ‘Er wordt nu al een proef gedaan. Als deze positief is, heeft bitter gourd nog meer potentie dan we al dachten.’