Klimaat en bodem

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

Bodem als koolstofvoorraadkast

Na de oceanen is de bodem de grootste voorraadkast van koolstof, een van de bouwstenen van CO₂. Planten en bomen nemen CO₂ op uit de atmosfeer en zetten dit met behulp van zonlicht (fotosynthese) om naar zuurstof en plantenbiomassa, zoals wortels en bladeren. Een deel van de door planten vastgelegde koolstof komt al snel in de grond omdat ze uit plantenwortels lekken of actief worden uitgescheiden. Ze vormen een voedselbron voor het bodemleven. Het grootste deel van de koolstof in de bodem komt daar terecht via dode plantenresten en via uitwerpselen van organismen die van planten leven. Het vormt de organische stof die naast koolstofverbindingen bestaat uit stikstofverbindingen en vele andere verbindingen in een vorm die planten niet kunnen opnemen als voeding. Hier ligt een cruciale rol voor het bodemleven, met name de micro-organismen die van deze verbindingen leven en ze afbreken. Daardoor komt er weer CO₂ vrij (de ‘bodemademhaling’) en ook plantenvoedingstoffen.

In natuurlijke systemen is de afbraaksnelheid van de organische stof trager dan de opbouw, waardoor koolstof – afkomstig van de CO₂ - wordt opgeslagen in de bodem. De bodem kan die dan duizenden jaren vasthouden. Door verstoringen in de bodem, bijvoorbeeld door grondbewerking of drooglegging van natte grond, zoals veengebieden, worden de organische stoffen blootgesteld aan zuurstof, wat het proces van afbraak door micro-organismen versnelt.

In grond spelen kleideeltjes ook een belangrijke rol in het vasthouden van koolstof in de grond. De vorming van microstructuren waarbij de organische stof zo wordt gebonden aan de minerale bodemdeeltjes dat die niet meer voor micro-organismen beschikbaar is zorgt voor koolstof opslag. Bij verstoring van de grond wordt een deel van deze structuren verstoord en komt de organische stof wel weer toegankelijk voor micro-organismen. Een zorgvuldig opgebouwde bodemstructuur kan daardoor in zeer korte tijd zijn koolstofopslagfunctie verliezen.

Betere bodem voor klimaat

Het vermogen van de bodem om koolstof vast te leggen, hangt af van de hoeveelheid en type plantengroei, type en hoeveelheid organische stof-input, de zuurstof- en waterbalans, het bodemleven, en het landgebruik. WUR combineert fundamentele en toegepaste kennis om te komen tot integrale en unieke oplossingen voor duurzaam bodembeheer.

Onderzoek richt zich op klimaatmitigatie – manieren om de bodem en de gewassen die erin groeien optimaal te benutten voor vastlegging broeikasgassen (CO₂ en N₂O) – en klimaatadaptatie – een bodem die bestand is tegen de effecten van klimaatverandering, zoals verzilting, erosie en extreme droogte.

Voorbeelden van onderzoeksprojecten

• Herstel van gedegradeerd land door herstel van de bodem;
• Betere fotosynthese voor vastlegging van CO2 en verhoging gewasproductie;
• Beter begrijpen van de sleutelrol van de interactie tussen planten en micro-organismen in de C & N cyclus;
• Plantenveredeling – gewassen die beter bestand zijn tegen de effecten van klimaatverandering;
• Nieuwe teelsystemen zoals strokenteelt