Zoektocht De Marke - Deel 1: kan het ook anders? Agro-innovatiecentrum vernieuwt

De Marke, onderzoeksfaciliteit van Wageningen University & Research, zoekt antwoorden voor nieuwe toekomstige landbouwsystemen, die voldoen aan de maatschappelijke opgaves. Fleur Brinke: ‘Samen met collega's en betrokken stakeholders, zoals de Boerenstuurgroep van De Marke, werken we aan praktijkoplossingen. De resultaten helpen bij het ontwerp van de innovatieve stal, het erf van de toekomst, het toekomstbestendige bouw- en vruchtwisselingsplan en het ontmoetings- en inspiratiecentrum. Ons werk biedt perspectief voor melkveehouders en andere agrariërs, omdat zij kunnen leren van onze bevindingen. Als wij ons werk goed doen, kunnen zij onderdelen kopiëren naar het eigen bedrijf.’

Reflectie op Zoektocht De Marke: kan het ook anders?

Sjoukje Heimovaara (voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen University & Research):

"Nederland is toonaangevend op het gebied van land- en tuinbouw, en dat willen we graag zo houden. De succesformule heeft altijd gelegen in nauwe samenwerking tussen wetenschap, praktijk en overheid. Nu de landbouw in Nederland een paar flinke stappen te zetten heeft om die koploperpositie te behouden -nu door efficiency met duurzaamheid en dierwaardigheid te combineren- is deze aanpak weer van groot belang. De Marke laat zien dat ze dat kunnen, samen innoveren, over de sectoren heen. Daarvoor moet de laatste stand van kennis natuurlijk beschikbaar zijn in de praktijk."

Ontwerp nieuw bedrijfssysteem

Het huidige bedrijfssysteem van De Marke werd 30 jaar geleden ontworpen. Nieuwe opgaves, zoals dierwaardige veehouderij, de vermindering van ammoniak- en broeikasgasemissies en biodiversiteit, zijn erbij gekomen. ‘Daarom kijkt De Marke of het ook anders kan’, zegt Brinke. ‘Vorig najaar zijn we gestart met de aanpak van het nieuwe bedrijfssysteem. We werken met een team volgens een specifieke ontwerpmethode. Eerst bepaalden we de doelen om daar vervolgens oplossingen voor te bedenken. Deze oplossingen namen we mee in het ontwerp. Dit ontwerp is vervolgens weer getoetst aan de gestelde doelen. Nu ligt er een voorlopig ontwerp voor de verschillende onderdelen. Natuurlijk hebben we ook te maken met de randvoorwaarden als financiën en vergunningen.

Reflectie op Zoektocht De Marke: kan het ook anders?

Wilko Pelgrom (wethouder gemeente Bronckhorst en voorzitter thematafel Circulaire Economie en Energietransitie van Achterhoek Ambassadeurs):

"Overheden, kennisinstellingen, marktpartijen en de agrarische sector staan samen voor grote opgaven. We moeten aan de slag met de veranderende omstandigheden en samen werken aan het nieuwe perspectief. Voor ons voedsel, het klimaat, de biodiversiteit, het voortbestaan van onze agrarische familiebedrijven en de leefbaarheid van ons platteland. Laten we beginnen met het bestaande beter te verbinden. Door kennis te bundelen, gevraagd en ongevraagd te adviseren, ontwikkelingen en innovaties aan te jagen en een toegankelijke kennisomgeving te bieden. In de Achterhoek zetten partijen daarin stappen. Agro-innovatiecentrum De Marke is wat mij betreft een vanzelfsprekende plaats waar dit samen kan komen. Als Regio Achterhoek zijn we trots om zo’n innovatiecentrum binnen onze grenzen te hebben."

Perspectief voor de sector

De Marke doet al 30 jaar onderzoek vanuit een systeembenadering, daarbij worden zaken in samenhang onderzocht en vormt monitoring de basis. Om actuele en toekomstige maatschappelijke vraagstukken te beantwoorden, gaat het op dezelfde voet door. Brinke: ‘De huidige uitdagingen vragen om oplossingen waarop je integraal goed scoort. Dat vereist goede onderzoeksfaciliteiten. Onze huidige onderzoeksfaciliteiten zijn gedateerd en aan vernieuwing toe. We doen dat niet als De Marke alleen, maar werken samen met andere partijen en netwerken zoals Koeien & Kansen, Netwerk Praktijkbedrijven, VK-Oost en Dairy Campus. Er is niet één bedrijf van de toekomst, er zijn meerdere oplossingen en daarbij horen verschillende bedrijfssystemen. Onze zoektocht naar innovatie moet agrariërs inspireren en perspectief bieden. Daarbij laten wij ook zien wat niet kan.’

Reflectie op Zoektocht De Marke: kan het ook anders?

Andre Arfman (melkveehouder in Vorden en afgevaardigde van Boerenstuurgroep De Marke):

"De agrarische sector ziet zich gesteld voor veel uitdagingen en doelen voor de toekomst. Agrariërs lopen vaak vast in het vinden van de juiste oplossingen, omdat veel van deze uitdagingen en doelen met elkaar conflicteren. Bovendien vragen oplossingen vaak grote investeringen of brengen grote risico’s met zich mee. Het is daarom mooi dat De Marke meedenkt en experimenteert om een toekomstbestendige sector neer te zetten. Als Boerenstuurgroep van De Marke worden wij actief gevraagd mee te denken met en te reflecteren op deze zoektocht. Het is het belangrijk dat de verbinding met de praktijk blijft en dat individuele agrariërs elementen kunnen gebruiken ter inspiratie voor de ontwikkeling en het toekomstbestendig maken van hun eigen bedrijven."

Ontmoeting en inspiratie

Bij De Marke staat onderzoek en kennisoverdracht centraal. ‘We willen door het ontmoetings- en inspiratiecentrum het innovatie ecosysteem in de Achterhoek verder uitbouwen’, zegt Brinke. ‘Daarbij zijn onze partners elk met hun eigen focus belangrijk. Daarom is het mooi dat VK-Oost ook bij ons is gehuisvest’. De vereniging Vruchtbare Kringloop Oost is een lerend netwerk van- en voor landbouw in Oost-Nederland.

‘En ook met andere organisaties hopen we door de vernieuwing de banden een boost te geven’, gaat Brinke verder. ‘We willen dat straks onze onderzoeksfaciliteiten maximaal worden benut en de faciliteiten in- en extern breed gebruikt gaan worden, zowel binnen als buiten WUR, in Oost-Nederland en daarbuiten. En we willen met onze nieuwe volledig biobased gebouwde vergaderlocatie een plek zijn voor ontmoeting en inspiratie.’

De Marke door de oogharen van Fleur Brinke

Over vijf jaar zie ik Agro-innovatiecentrum De Marke als een ontmoetings- en inspiratieplek, gemaakt van biobased materialen, waar diverse organisaties leren en geïnspireerd worden. Er wordt nog steeds goed gescoord op de kringloop koe, mest, bodem en gewas en de koeien worden gezonder en ouder. We hebben stappen gezet in dierwaardige veehouderij en werken aan een omgeving met schoon water, schone lucht en meer biodiversiteit, ondersteund door hightech oplossingen en autonome systemen. Het bouw- en vruchtwisselingssysteem is verbreed, met productie van zowel koeienvoer, voedsel voor mensen als biobased bouwmaterialen. Bezoekers vertrekken met nieuwe ideeën: 'Wat kan ik thuis hiermee doen?'