Passen vegaburgers in een gezond voedingspatroon?

Veel mensen eten graag vlees. Vandaar dat vegaburgers en andere vleesvervangers er steeds meer uitzien, smaken en aanvoelen als vlees. De afgelopen jaren zijn ze snel populairder geworden. Nu deze vleesvervangers een vast onderdeel van ons voedingspatroon zijn geworden, is het van cruciaal belang dat er meer onderzoek komt om beter te begrijpen hoe deze smaakvol, maar ook zo gezond mogelijk te maken.

Vleesvervangers bevatten plantaardige eiwitten die samen met andere ingrediënten worden verwerkt tot een hamburger of een ander product. Met name deze producten zijn van belang voor WUR-onderzoekers zoals Markus Stieger, hoogleraar Food Oral Processing bij de Sensory Science and Eating Behaviour group en bij Food Quality and Design, en Edoardo Capuano, associate professor bij Food Quality and Design. 'Er is nog niet voldoende kennis over de gezondheidseffecten van voedingspatronen waarin veel vleesvervangers worden gebruikt', zegt Stieger. 'Vooral over de gezondheidseffecten op lange termijn is erg weinig informatie beschikbaar.'

Eiwitten en darmflora

'Het eerste en belangrijkste aspect is de kwaliteit van de eiwitten in vleesvervangers, die zoveel mogelijk de uitzonderlijke kwaliteit van de eiwitten uit vlees moet nabootsen. Maar dat is het niet alleen', zegt Capuano. 'Het is ook de kwaliteit van het toegevoegde vet en de andere voedingsstoffen, die de gezondheid kunnen beïnvloeden. Denk aan mineralen, zoals ijzer, vitamines en zelfs zout.'

Waar wetenschappers als Capuano nog maar weinig vanaf weten is hoe onze darmflora (microbiota) wordt beïnvloed door veranderende voedselgewoontes. 'Alles wat niet verteerd en geabsorbeerd wordt door ons lichaam, wordt blootgesteld aan onze darmflora', zegt Capuano. 'Het vervangen van vlees door plantaardige vleesvervangers verandert dus ook de chemische omgeving van de darmflora, maar we weten nog niet wat het effect van een dergelijke blootstelling is.'

Vragen uit meerdere disciplines

Nieuwe onderzoeken door Stieger, Capuano en andere onderzoekers van Wageningen University & Research duiken in de gezondheidseffecten van vleesvervangers. Zij proberen talloze vragen te beantwoorden, zoals: Hoe worden de eiwitten in deze producten verteerd? Hoe kan het lichaam ze gebruiken? Hoe wordt de darmflora beïnvloed? Naast eiwitten, koolhydraten en vetten gaan zij ook vitamines en mineralen bestuderen, en de aanwezigheid van mogelijke gifstoffen die ontstaan door verhitting.

Dergelijke vragen kunnen alleen worden beantwoord door vanuit allerlei perspectieven naar de uitdagingen te kijken. 'Om deze effecten te begrijpen', legt Capuano uit, 'hebben we vakkennis nodig op het gebied van menselijke voeding, omdat we alle complexe reacties van eiwitrijk voedsel moeten begrijpen. We hebben microbiologen nodig om de effecten op de darmflora in de dikke darm te begrijpen. En we hebben dierwetenschappers nodig om spijsverteringsproeven met proefdieren uit te voeren als aanvulling op de kennis die is opgedaan bij onderzoek onder mensen.' Stieger voegt hier nog onderzoek aan toe naar de effecten van kauwen op de spijsvertering en de stofwisseling van de ingrediënten.

Samen vooruit komen

Bij WUR bundelen verschillende leerstoelgroepen, instituten en afdelingen hun krachten in een reeks samenwerkingsprojecten over dit onderwerp. 'De afdeling Humane Voeding & Gezondheid, het cluster Voedingsmiddelentechnologie, de Animal Sciences Group, het Laboratorium voor Microbiologie en Wageningen Food & Biobased Research werken nauw met elkaar samen op dit gebied', aldus Stieger.

Capuano en Stieger hebben op de campus alle benodigde kennis, methodologie en apparatuur gevonden om de uitdagingen in dit onderzoek aan te pakken. Een unieke situatie, vindt Capuano. 'In Wageningen zijn we voortrekkers als het gaat om de eiwittransitie. In Nederland is er een goede voedingsbodem om voortdurend onderzoek te doen op dit gebied.'

Geloof in gezonde planten

De onderzoekers hopen uiteindelijk bewijs te verzamelen over hoe vleesvervangers bijdragen aan onze gezondheid. 'Dit is belangrijk, omdat veel consumenten denken dat deze alternatieven goed zijn voor hun gezondheid, terwijl er momenteel weinig wetenschappelijk bewijs is voor de gezonde en mogelijk ook ongezonde aspecten', aldus Stieger.