Op Bonaire groeien de algen beter

In de Wageningse laboratoria doen de algen al wat theoretisch van hen mag worden verwacht. Onder invloed van licht en zuurstof, gevoed met CO2 en wat meststoffen, maken ze vetzuren en eiwitten. In de buitencondities van het AlgaePARC in Wageningen presenteren de eencelligen sinds 2010 minder goed, zo blijkt uit de verschillende formats van reactoren die zijn getest. “We begonnen met een 5x zo slecht rendement als in het lab, en zitten nu op een factor 2,5 van het maximaal haalbare. Een goed resultaat, maar we moeten nog belangrijke stappen zetten”, vat hoogleraar bioprocestechnologie René Wijffels samen.

Meer zonuren en warm zeewater

De inval van licht maakt dat de algen het in verticale reactoren beter doen dan horizontale vijvers of buizen. “Verticaal vangen de algen aan de zonzijde meer licht en ondervinden ze aan de achterzijde betere koeling, net als gewassen in een rij”, aldus Wijffels. Maar dan nog. In de winter is het in Nederland snel donker, op sombere grijze novemberdagen werken de algen niet best. En schuift er op zonnige dagen een wolkendek voor de zon, dan hebben ze er meteen minder zin in.
Op Bonaire schijnt de zon gedurende langere tijd van het jaar en is er zeewater van een constante temperatuur beschikbaar. Anders dan in Nederland hoeft dat zeewater in de winter daarom niet te worden verwarmd.

Daar komt bij dat diezelfde zon op goedkope wijze duurzame energie produceert voor de pompen waarmee we algenpioniers vers water aanvoeren en vetgemeste algen afvoeren, aldus Wijffels. “Ook koelenergie is dankzij de zon duurzaam.” Aan koelenergie is behoefte omdat de algen wel beter gedijen bij warmte, maar er boven de 50 graden Celsius de brui aan geven. Eén van de PhD-studenten gaat op Bonaire algen isoleren die goed tegen hoge temperaturen kunnen.

De reactoren worden gebouwd in drijvende, afgesloten bassins in lagunes van verlaten zoutpannen. “Het hindert dus niet dat de lagune soms wordt overstroomd door de zee. Een andere PhD-student gaat het drijvende productiesysteem testen”, aldus Wijffels.
Het Europese fonds voor overzeese gebiedsdelen (OCTA), Ministerie van Economische Zaken en reisorganisatie Tui financieren de eerste stap van de realisering van de algenkwekerij. “Er is € 200.000 uitgetrokken voor een haalbaarheidsstudie. Het NWO-Caribenprogramma financiert de tweede stap met € 600.000 voor twee PhD-studenten.”

Economische kansen voor Bonaire

Ook Bonaire draagt bij. Het eiland wil de afhankelijkheid van het toerisme verminderen en de economische diversiteit vergroten, bijvoorbeeld door visteelt in aquacultuur. De vetgemeste algen kunnen als eiwit- en vetbron dienen in visvoer. “Noorse bedrijven bewijzen dat algenmeel de helft van het vismeel in zalmkwekerijen kan vervangen. Langzaam wordt de zalm vegetarisch. Op Bonaire kan algenmeel in garnalenteelt of kweek van mahi mahi (Goudmakreel) worden gebruikt.”

Tot nog toe trok vooral de productie van vetzuren de belangstelling. Van vetzuren kunnen brandstoffen als kerosine worden gemaakt. Dat verklaart ook de betrokkenheid van reisorganisatie Tui. “Ze weten dat de economische haalbaarheid van algenkerosine nog allerminst binnen bereik is”, zegt René Wijffels. “In 2010 was algenkerosine tien keer zo duur en nu nog vijf keer zo duur als fossiele kerosine. Mogelijk zitten we in 2024 pas op een factor twee.” Volgens Wijffels gaat het Tui daarom meer om bewustwording van de reiziger over de impact van vliegreizen op klimaatverandering. Tui stort per verkochte vliegreis van hun Robinson-programma een bedrag in een fonds dat voorlichtingsactiviteiten voor AlgaePARC betaalt. Veel scholieren maken bijvoorbeeld na een excursie naar Wageningen een profielwerkstuk over algen.

Andere interessante toepassingen voor lokale economie zijn de verwerking in voeding, zoals algensoep of een ziltige vissmaak in bouillon. Algen kunnen ook dienen in de oesterteelt. Ook in cosmetica, crèmes en massageolie vinden algen toepassingen. René Wijffels: “Met al deze afzetmogelijkheden kunnen we ervaring opdoen op Bonaire.”