Nieuwe val vangt ruim drie keer zoveel malariamuggen

Malaria treft vooral kinderen, tweederde van de dodelijke slachtoffers zijn jonger dan vijf jaar. Mensen krijgen malaria door een steek van een mug die is besmet met een parasiet. Via de steek dringt de parasiet het lichaam binnen. Om de malariamug te bestrijden wordt een relatief nieuw middel ingezet: de muggenval. “De eerste modellen werkten nog niet goed genoeg. Ze zijn alleen gebaseerd op signalen die muggen gebruiken om een bloedmaaltijd te vinden: lichaamsgeur en de CO2 die mensen uitademen,” zegt biomechanica-expert Florian Muijres. “Ze zenden geen signalen uit op korte afstand, zoals lichaamswarmte en vochtigheid. Hierdoor hebben ze een relatief laag vangstpercentage, zo’n drie procent.”

Muggenval MTego

Dus ontwierp Wageningen University & Research (leerstoelgroepen Experimentele Zoölogie en Entomologie) in samenwerking met TU Delft een val die ook warmte en vochtigheid verspreidt. Muijres: “MTego betekent ‘val’ in het Swahili. Henry Fairbairn, een student van TU Delft, maakte het ontwerp. Je kunt de val achter een plant in de hoek van de kamer kwijt. De lichaamsgeur wordt in een lab gemaakt en is synthetisch. De warmte wordt geproduceerd door een klein verwarmingselement. De MTego werkt zonder milieuvervuilende insecticiden. Dat is een groot voordeel in gebieden waar malariamuggen resistent zijn tegen insecticiden.”

High speed camerabeelden

Muijres en zijn collega’s onderzochten de werking van de  MTego aan de hand van hogesnelheidscamerabeelden. Eerst in laboratoriumsetting in Wageningen en later in het veld in Tanzania. “In het veld bewegen muggen binnen de meest natuurlijke condities. Natuurlijk mochten de muggen niet ontsnappen, dus plaatsten we de MTego’s in grote kooien. Uit de camerabeelden blijkt dat de muggen veel dichterbij de nieuwe val komen dan bij de eerdere modellen. Bovendien blijven ze langer in de buurt van de nieuwe val dan bij de oudere modellen waardoor ze vaker de val worden ingezogen. De muggen kunnen dus niet meer op tijd wegvliegen. De MTego vangt ruim drie keer zoveel muggen dan eerdere geurvallen, zoals de Suna-val. Die val gebruikte Wageningen University & Research in 2016 op het eiland Rusinga in Kenia. Daar deed Wageningen een praktijkproef met geurvallen om malaria te bestrijden.”

De MTego kan bijdragen aan een flinke vermindering van het aantal malariamuggen en het aantal sterftegevallen. “In de toekomst willen we een nog veel grotere veldproef doen om precies te bepalen wat het effect is op malariabesmetting. Henry Fairbairn heeft een bedrijf opgezet dat de MTego levert aan mensen in Afrika. Via een huurconstructie en zonnepanelen kunnen zij gebruik maken van de nieuwe muggenval.”