Nieuw vaccin tegen Streptococcus suis in de maak

Zeugen dragen meerdere types Streptococcus suis bij zich op de amandelen en in de neus zonder daar zelf ziek van te worden. Ze dragen het via de neus, vagina of oraal over naar de gevoelige jonge biggen. “Het ziekteverloop kan heel snel en heftig zijn,” vertelt infectiebioloog Jerry Wells. “Biggen verliezen hun coördinatie, krijgen spasmes vanwege sepsis (groei van bacteriën in het bloed) en kunnen aan de infectie overlijden. Mensen die met varkens werken kunnen ook besmet raken en een hersenvliesontsteking krijgen. In een enkel geval met fatale afloop. De ziekte zorgt daarnaast voor economische schade voor boeren. Denk aan verlies van varkens als gevolg van sterfte en kosten voor behandeling. Op dit moment is er geen vaccin beschikbaar dat effectief beschermt tegen àlle S. suis-infecties.”

Bacteriën van over de hele wereld

Onderzoekers van Host-Microbe Interactomics willen de kennis over Streptococcus suis vergroten en ontwikkelen een vaccin dat beschermt tegen meerdere types. Hiervoor verzamelen zij honderden Streptococcus suis-stammen van over de hele wereld: van varkens uit Vietnam tot Duitsland en Canada. Dat doen ze samen met verschillende partners (zie kader). “We onderzoeken het DNA uit een genoom (de complete genetische samenstelling van de bacteriën). We selecteren eiwitten die voorkomen in alle ziekte veroorzakende Streptococcus suis-stammen en een grote kans hebben om een effectieve, kruisbeschermende immuunrespons op te wekken. De eiwitten die zich op het buitenste oppervlakte van bacteriën bevinden zijn hiervoor vaak ideaal. Zulke eiwitten spelen ook vaak een sleutelrol bij het ontstaan ​​van de ziekte. De vaccin-antigenen worden geproduceerd in laboratoriumstammen van onschadelijke E. coli-bacteriën en vervolgens gezuiverd. Na injectie maakt het lichaam antistoffen aan tegen het vaccin en die binden zich aan de bacteriën. Ze bevorderen de opname van de ziekteverwekker door fagocytische cellen: die zijn gespecialiseerd om bacteriën te doden en te voorkomen dat biggen ziek worden.”

Proef in 2021

Inmiddels hebben de onderzoekers 20 eiwitkandidaten die ze verder gaan testen in het laboratorium. En de beste die hieruit naar voren komen gaan ze rond de zomer van 2021 toetsen via een trial met jonge varkens. Daarnaast proberen de onderzoeksteams een aantal markers te identificeren die in een test kunnen worden gebruikt om te voorspellen of varkens het risico lopen ziek te worden. “We hopen dat boeren in staat zullen zijn om te achterhalen welke varkens grote aantallen pathogene Streptococcus suis bij zich hebben door een neusswap te doen. Dit kan helpen bij het identificeren van dieren voor vaccinatie."

Wells: “Een vaccin tegen Streptococcus suis helpt bij de vermindering van het gebruik van antibiotica en de verspreiding van resistentie tegen antibiotica die ook bij mensen worden gebruikt. Het nieuwe vaccin zal ook het dierenwelzijn verbeteren en het risico op Streptococcus suis-infecties bij mensen verminderen.”