Interview

Nationale DenkTank: Wageningers komen met oplossingen voor biodiversiteitsverlies

Drie WUR-alumni en een masterstudente hebben meegedaan aan de Nationale DenkTank 2022. Met de kennis en ervaring vanuit hun eigen vakgebied hebben deze enthousiaste ambitieuze jonge denkers en doeners concrete oplossingen bedacht voor een taai maatschappelijk vraagstuk: de biodiversiteitscrisis in Nederland. De oplossingen zijn gepresenteerd in een mooi eindrapport getiteld ‘Biodiversiteit als prioriteit’.

Stichting de Nationale DenkTank organiseert elk jaar een DenkTank met twintig betrokken onderzoekers vanuit verschillende studieachtergronden om een maatschappelijk probleem te lijf te gaan.

Vanuit WUR hebben Fabian Timpen, Lina Dokter, Marnix van de Sande en Laura van Bellen zich in 2022 onafhankelijk van elkaar aangemeld voor de DenkTank. Ze kwamen elkaar op de selectiedag tegen en na kennismaking bleek dat ze allemaal een andere studie deden. Ze werden definitief geselecteerd en zo werden maar liefst vier Wageningers onderdeel van het team DenkTankers dat vier maanden intensief in Amsterdam heeft samengewerkt om knelpunten te analyseren en oplossingen te bedenken voor een actueel maatschappelijk probleem. Het betrof in 2022 een echt 'Wagenings' thema, namelijk de biodiversiteitscrisis in Nederland.

Ze vertellen hieronder hun verhaal. Hoe het allemaal begon en aan welke oplossing ze hebben gewerkt. Maar ook wat ze concreet konden meenemen vanuit hun studie en wat deelname aan de DenkTank voor hun toekomst betekend heeft.

  • Lina Dokter

    Lina Dokter, MSc climate studies

    "Tijdens mijn studie leerde ik veel over hoe slecht het met de aarde ging wat betreft klimaat en milieu. Ik merkte dat ik sterk de behoefte had om niet alleen maar meer over de problematiek te leren en te onderzoeken, maar om deze kennis toe te passen door concreet wat te gaan doen en met oplossingen te komen.

    Tijdens de DenkTank spar je met elkaar over het onderzoek of geeft feedback op oplossingen. Het meeste heb ik bijgedragen aan het onderzoek en de oplossingen voor de bouwsector en het opzetten van de twee evenementen die door de DenkTankers werden georganiseerd.

    Oplossing: Stedelijke natuur in beeld

    Samen met een van de andere deelnemers ben ik momenteel druk bezig een publiek-privaat samenwerkingsverband op te zetten genaamd “Stedelijke Natuur in Beeld” (SNiB). Het doel is om met toegepast onderzoek erachter te komen in hoeverre de natuurinclusieve bouwmaatregelen de biodiversiteit vergroten in Nederland.

    Ik durf wel te zeggen dat ik in de vier maanden van de DenkTank meer vaardigheden heb geleerd dan in het hele eerste jaar van mijn master. Bijvoorbeeld het resultaat gerichte werken en het gebruiken van veel creatieve processen binnen je onderzoek. Het heeft me ook veel contacten binnen het bedrijfsleven en (regionale) overheden opgeleverd. Het meest waardevolle vind ik denk ik wel de enthousiaste en gemotiveerde andere deelnemers die ik leerde kennen en de ruimte voor persoonlijke ontwikkeling die er binnen dit project was.

    Tijdens mijn studie in Wageningen waren we ook veel bezig met interdisciplinaire vraagstukken en het in kaart brengen van complexe systemen. En ik kon mijn achtergrondkennis over natuur en klimaat goed gebruiken bij vraagstukken rondom de interactie tussen milieu en mens.

    Na de DenkTank

    Op dit moment ben ik nog niet op zoek naar een baan, ik wil eerst mijn master afronden. Overigens denk ik dat de DenkTank wel bijdraagt aan mijn zoektocht later. Doordat ik met veel mensen van verschillende organisaties sprak, zoals van adviesbureaus, stichtingen en overheidsinstanties, kwam ik meer te weten over het specifieke soort werk wat mensen in deze organisaties doen.

    De DenkTank heeft voor mij bevestigd dat ik me liever met toegepaste maatschappelijke vraagstukken bezighoudt, dan met fundamenteel onderzoek. Ik begin eind maart aan mijn masterscriptie en wil hierin veel dingen toepassen die ik tijdens de DenkTank heb geleerd, zoals het resultaat-gerichte werken, de toepassing van creatieve elementen in het proces waardoor je tot nieuwe inzichten komt en het regelmatig vragen van feedback."

  • Marnix van de Sande

    Marnix van de Sande, MSc earth and environment

    "Ik ben geïnteresseerd in het raakvlak tussen wetenschap en maatschappelijke vraagstukken, en wilde graag wat ik geleerd heb in mijn studie in de praktijk brengen. Met het thema biodiversiteit bracht de DenkTank een mooie uitdaging om een thema dat mij aan het hart gaat op nieuwe manieren te benaderen. Ook keek ik ernaar uit om met 20 gedreven jonge mensen met verschillende studieachtergronden samen te werken.

    Tijdens de DenkTank heb ik me vooral gericht op de voedselketen, en uiteindelijk gewerkt aan een beleidsvoorstel om de biologische sector in Nederland te stimuleren.

    Oplossing: Bijna Bio

    Wij hebben onze oplossing uitgewerkt als beleidsvoorstel. Toevallig heeft het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een week later haar eigen Actieplan Biologische Landbouw gelanceerd. Hierin zien we veel overeenkomsten, maar ook een paar gemiste kansen, voornamelijk in relatie tot de lopende regionale gebiedsprocessen. Die proberen we nu onder de aandacht te brengen.

    Ik heb de DenkTank als een ontzettend leerzame en leuke tijd ervaren. Voornamelijk het samenwerken met allerlei partijen binnen het voedselsysteem was spannend en leerzaam. Tijdens een van onze evenementen zat ik aan tafel met een ecoloog en duurzame boer, maar ook met vertegenwoordigers van een grote supermarktketen en een veevoerbedrijf. Ik vond het best spannend om dat gesprek te modereren. Daarnaast heb ik ook mijn eigen grenzen verlegd in het opzoeken van publiciteit, bijvoorbeeld door de voordelen van biologische landbouw te benadrukken in een interview met Trouw.

    In mijn studie heb ik veel geleerd over de samenhang van verschillende natuurlijke processen in één systeem, bijvoorbeeld hoe klimaatverandering invloed heeft op de stabiliteit van ecosystemen en andersom. En ook om milieuvraagstukken met een economische blik te bekijken, wat helpt maatschappelijke dilemma’s bloot te leggen.

    Na de DenkTank

    Ik had het geluk dat ik al snel kon beginnen als promovendus in Wageningen. Mijn ervaring bij de DenkTank heeft me laten inzien dat ik naast de diepgang van wetenschappelijk onderzoek ook de verbinding met maatschappelijke vraagstukken ontzettend interessant vind. In het onderzoeksproject waar ik nu aan begin, wil ik hier invulling aan geven.

    Het toegepaste karakter van mijn studie helpt hierbij, al denk ik wel dat het bijdragen aan een maatschappelijk debat vooral te leren valt buiten de collegebanken."

  • Laura van Bellen

    Laura van Bellen, MSc organic agriculture

    "Voor mij sprak het onderwerp van de DenkTank me erg aan en het sloot ook goed aan bij mijn master Resilient Food and Farming Systems, die ik net had afgerond. Uiteindelijk was mijn deelname aan de DenkTank een hele mooie verbreding en tegelijkertijd verdieping op het onderwerp en heb ik daarnaast ontzettend veel persoonlijke vaardigheden ontwikkeld. Het was een unieke ervaring om in zo’n diverse en gemotiveerde groep samen te werken. Het was ook een andere manier van onderzoek doen die meer resultaatgericht is, en vervolgens hebben we ook goed nagedacht over hoe je die resultaten goed communiceert.

    Oplossing: Het Kiemcollectief

    De oplossing waar ik aan werk heet Het Kiemcollectief: Een circulaire zadencoöperatie voor boeren. Komend jaar hebben we een pilot met vijf boeren die ieder een ander zaadvast ras gaan telen, en vervolgens gaan we de zaden hiervan oogsten, verwerken, en weer verdelen onder de boeren die meedoen.

    Hier komt mijn studieachtergrond weer goed van pas en samen met het netwerk en support vanuit de DenkTank is dit idee ontstaan."

    - Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

    Na de DenkTank

    Mijn deelname aan de DenkTank heeft me veel persoonlijke en professionele vaardigheden opgeleverd, maar ik heb ook goed na kunnen denken waar ik energie van krijg en waar mijn talenten liggen. Ik ben meteen na de DenkTank begonnen met werken bij DRIFT (Dutch Research Institute for Transitions) waarbij ik organisaties help om grote maatschappelijke transities te begrijpen en te sturen naar een duurzame en rechtvaardige toekomst, waarbij ik vooral op landbouw en biodiversiteit focus.

    Er zijn veel overeenkomsten met wat ik bij de DenkTank heb gedaan. Daarnaast werk ik parttime aan Het Kiemcollectief, wat ook weer mooi aansluit op mijn werk bij DRIFT".

    De handtekening staat inmiddels al onder de akte. Daarmee is Stichting Het Kiemcollectief nu officieel geregistreerd bij de KvK en kunnen zij hun plannen voor de pilot verder uitrollen.

  • Fabian Timpen

    Fabian Timpen, MSc biology

    "De reden om me op te geven, was het onderwerp: de biodiversiteitscrisis in Nederland. Door mijn studie had ik al kennis over het onderwerp. Doordat de DenkTank niet alleen onderzoek doet, maar ook daadwerkelijk oplossingen bedenkt en implementeert, was ik nog gemotiveerder.

    Oplossing: Vliegende Ecologen

    Ik ben bezig geweest met het onderzoek naar de rol van de overheid en hun beleid op het gebied van biodiversiteit en heb gewerkt aan de oplossingsrichting "Vliegende Ecologen", gericht op het agenderen van (gratis) kennisdeling over natuur/ecologie in de bebouwde omgeving.

    Ons initiatief is uiteindelijk een beleidsvoorstel geworden gericht aan provincies. Sommigen zijn al goed bezig en hebben groene experts in dienst die kunnen uitvliegen naar lagere overheden, bedrijven of scholen. We hebben uitgezocht wat deze initiatieven succesvol maakt en dit als advies meegegeven aan provincies waar deze projecten nog niet van de grond zijn gekomen.

    Je leert op een andere manier onderzoek te doen dan in je wetenschappelijke opleiding. Je richt je op een bredere maatschappelijke context en stelt zowel de hypotheses als de uiteindelijke antwoorden op met behulp van experts uit het werkveld. Ook leer je prioriteiten stellen, werken in groepsverband, en nieuwe vaardigheden zoals evenementen organiseren. Daarnaast voelde de groep waar je in terechtkomt als een warm bad.

    Vanuit mijn studie had ik veel aan mijn kennis over het functioneren van ecosystemen, de verschillende typen Nederlandse natuur en het natuurbeleid en wetgeving van de afgelopen decennia. Deze context was nuttig bij het opstellen van hypotheses het afnemen van interviews.

    In mijn opleiding was er één verplicht vak en verder kon je zelf invulling geven aan je programma. Hierdoor kun je zelf zorgen dat je opleiding aansluit bij het werkveld waar je je in wilt begeven.
    Het is echter wel belangrijk dat je hier op tijd over na denkt, wees assertief en stel vragen aan de mensen die werken in een sector waar je zelf ook zou willen werken; welke vaardigheden en kennis zijn essentieel voor hen? Koppel dit terug naar je studieadviseur om samen vakken of stages uit te zoeken die hier relevant voor zijn.

    Na de DenkTank

    Ik heb geleerd nieuwe methoden toe te passen en op een andere manier naar problemen te kijken. Daarnaast leerde ik in een enorm korte periode enorm veel over het onderwerp, niet alleen inhoudelijk of wetenschappelijk maar juist in de bredere maatschappelijke context. Dit is enorm belangrijk, zeker als je interesse hebt in een baan die niet puur wetenschappelijk is.

    Doordat je met veel verschillende bedrijven hebt gepraat kun je je een goed beeld vormen van de verschillende werkvormen en maak je contacten die je kunnen helpen in de zoektocht naar een passende baan. Eigenlijk is de DenkTank zelf vaak de eerste fulltime baan. Je ontdekt wat je persoonlijk belangrijk vindt in het werk en hoe je om wilt gaan met de werk-privé balans. Al die informatie neem ik nu mee in mijn huidige zoektocht naar een baan."

Eindrapport 'Biodiversiteit als prioriteit'

De deelnemers hebben 10 praktische oplossingen uitgewerkt die de biodiversiteit in Nederland weer moeten herstellen. Ze zijn te vinden in het eindrapport ‘Biodiversiteit als prioriteit’ dat tijdens de oplossingslancering werd gepresenteerd. De presentatie vond 13 december 2022 plaats in de Rode Hoed voor een grote groep geinteresseerde journalisten, beleidsmakers, mensen van innovatiefondsen en investeerders van Lidl, BAM, Natuurinclusief en het Ministerie van I&W. De middag was een succes en vormde een hoogtepunt in het hele project.

Overhandiging rapport 'Biodiversiteit als Prioriteit' aan Sjoukje Heimovaara. Foto Guy Ackermans
Kennismaking met de bestuursvoorzitter van WUR

Op 4 april 2023 hebben Marnix en Lina het eindrapport persoonlijk aan de voorzitter van de raad van bestuur van Wageningen University & Research, dr. ir. Sjoukje Heimovaara overhandigd. Ze hebben hun oplossing en belangrijkste bevindingen toegelicht.

De inschrijving voor de NDT23 is al geopend!

(Master)studenten, recent afgestudeerden en PhD’ers die hun talent en betrokkenheid graag inzetten voor de samenleving worden uitgenodigd zich in te schrijven. Zij hebben de kwaliteiten om de Nederlandse samenleving met hun slimme en creatieve initiatieven vooruit te helpen: het doel van de NDT.

Thema ‘Betekenisvol ouder worden’

Ze gaan deel uitmaken van een team jonge denkers en doeners en volgen een fulltime programma van vier maanden waarin ze onderzoek doen en oplossingen bedenken binnen het thema ‘Betekenisvol ouder worden’. Kwesties die hieraan ten grondslag liggen, zijn o.a. de verdubbeling van het aantal ouderen in Nederland, de samenleving die daar niet voldoende op ingericht is, een tekort aan werknemers en vrijwilligers in die sectoren, en ouderen die onderling aanzienlijk van elkaar verschillen.

De deelnemers gaan aan de slag met deelthema’s als voorbereiden op ouder worden, zingeving, arbeidsmarktparticipatie en leefomgeving.