Interview
Jeffrey van Houten werd cameraman en fotograaf na zijn studie aan WUR
Jeffrey doet niets liever dan de natuur observeren en het gedrag van dieren vastleggen. Vanuit die passie voor de natuur is zowel zijn interesse in fotografie en film als in ecologie gegroeid. De keuze voor de studie Bos- en Natuurbeheer aan WUR lag toen voor de hand.
Van jongs af aan had Jeffrey die passie voor natuur en fotografie al. Toen hij opgroeide bracht hij veel tijd door op de Veluwe en nam hij altijd een camera mee. Lees hieronder hoe Jeffrey's fascinatie voor vogels begon, hij tijdens zijn studie dacht aan stoppen, al meegewerkt heeft aan een bioscoopfilm en zijn nieuwe project financiële steun krijgt vanuit het KLV-Fonds.
Studie Bos- en Natuurbeheer lag voor de hand
Jeffrey: "Vogels en insecten hebben eigenlijk mijn hele jeugd een belangrijke rol gespeeld. Ik had een eindeloze fascinatie voor alles wat zes poten had of wat kon vliegen. De natuurgidsen die bij ons thuis lagen, hebben daar ook een grote rol in gespeeld. Door die gidsen werden mijn ogen als kind geopend. Daarin stond waar ze voorkwamen en welk gedrag ze vertoonden. Ik kon toen al soorten herkennen. Mijn belangstelling bleef groeien en langzamerhand ging mijn interesse meer uit naar vogels dan naar insecten.
Toen ik een telescoop kocht, ging een wereld voor me open. Ineens kon ik de kenmerken van vogels als brilduikers, grote karekieten, goudvinken en roodhalsganzen veel beter onderscheiden. Ik begon mijn ervaringen te fotograferen en later ook te filmen. Zo ben ik eigenlijk natuurfotograaf en natuurfilmer geworden. Het begon als hobby, maar het werd steeds serieuzer. Ik heb toen gekozen om de studie Bos- en Natuurbeheer aan Wageningen University & Research (WUR) te volgen omdat die het beste aansloot bij mijn interesses. De studie bleek van grote waarde voor mijn passie: de natuurfilm.
Fijne studietijd
Ik heb genoten van mijn studietijd in Wageningen. Ik kon mezelf omringen met gelijkgestemden, met medestudenten die net zo gek op planten, insecten, vogels en andere dieren waren, als ik. We stimuleerden elkaar, door hen heb ik nog meer geleerd over vogels en insecten. Als we vonden dat de opleiding niet genoeg gericht was op de natuur, gingen samen we uren op stap om bijvoorbeeld wilde zwijnen te spotten bij Ede.
Bij de studievereniging Sylvatica boden ze daarnaast een scala aan activiteiten aan waardoor we nog meer konden leren. Interessante excursies maakten onderdeel uit van het programma Bos- en Natuurbeheer. We gingen dan naar buiten voor praktijkonderwijs en konden op locatie zien en ervaren hoe de theorie in de praktijk werd toegepast. Die verdieping werkte voor mij heel motiverend. Er ging geen dag voorbij zonder actie en ik behaalde in 2018 mijn bachelordiploma.
Tips voor studenten: blijf doen in je studie wat je echt leuk vindt en specialiseer je daarin. Hoe meer tijd en energie je stopt in je specialisme (en ook passie), hoe verder je uiteindelijk kan komen in het werkveld.
Steun WUR bij combineren studie en werk
Tijdens mijn studie kreeg ik de mogelijkheid om als assistent mee te werken aan de bioscoopfilm ‘Wild op de Veluwe’ met Luc Enting. Dat was een prachtige kans om te ervaren wat er allemaal bij het maken van een professionele natuurfilm kwam kijken. Daar werkte ik samen met Dick Harrewijn, ook een cameraman, waar ik vandaag de dag nog steeds mee samenwerk.
In die drukke periode dacht ik eraan om mijn opleiding stop te zetten. Vanuit WUR werd destijds actief meegedacht of en hoe ik mijn studie tijdelijk kon stopzetten en weer efficiënt kon hervatten. Dat advies en die keuze pakten goed uit voor mij. Ik heb toen geassisteerd bij de bioscoopfilm over de Veluwe, en kreeg in die tijd ook een natuurfotografiebeurs van National Geographic toegekend, waardoor ik een jaar lang onder begeleiding kon werken aan een verhaal. Ook toen kreeg ik ondersteuning vanuit WUR wat me heeft geholpen de juiste keuzes te maken. Dat was tof en heeft me uiteindelijk enorm geholpen in mijn huidige carrière.
De kennis vanuit mijn studie en het netwerk dat ik in die tijd geleidelijk opbouwde, zorgde tijdens het filmen voor meer inzicht in de natuur. Zo kan ik eenvoudiger geschikte locaties vinden, weet ik hoe ik de juiste kennis kan vinden, en weet ik beter waar ik moet kijken om mijn onderwerpen te vinden. Uiteindelijk zijn die aspecten heel waardevol om efficiëntere beelden te maken.
Film 'Vogels kun je niet melken'
In het eerste jaar van mijn studie maakte ik al kennis met de problematiek rondom de weidevogels in Nederland. Een van de weidevogels, de grutto, stond de hele studieperiode in de schijnwerpers en niet veel later werd de grutto (Limosa limosa) uitgeroepen tot onze nationale vogel.
Jaren later, in 2022 om precies te zijn, kreeg ik de vraag of ik mee wilde werken aan een film over een Friese weidevogelboer, Bote de Boer, die zich buitengewoon actief inzet voor het behoud van weidevogels op zijn eigen land. Hij bezit een enorm stuk weidevogelland waar de grutto, tureluur, scholekster en kievit nog floreren. Deze vogels zijn voor hun voortplanting en voedsel afhankelijk van extensief kruidenrijk grasland.
Samen met Roel van ’t Hoff (DOP, Director of Photograph) en Barbara Makkinga (Regie) heb ik meegewerkt aan de bioscoopfilm ‘Vogels kun je niet melken’. Mijn functie was natuurfilmer en ik heb vele uren doorgebracht op het land van Bote met het filmen van grutto’s om zo alles vast te leggen over het leven en gedrag van deze weidevogels. Daarentegen hebben Barbara en Roel juist een bijzonder inkijkje in het leven van de weidevogelboer en zijn gezin gegeven. Ze kropen in de huid van de familie en lieten het spanningsveld zien tussen natuurbehoud en de prijs die daarvoor wordt betaald, ofwel, moesten ze kiezen voor het behoud van de grutto of vol gaan voor de melkproductie.
De film draait nu nog in het noorden van het land maar komt in de herfst van 2024 op televisie bij Human. We zijn er trots op dat de film een Kristallen Film heeft ontvangen, een Nederlandse filmprijs, voor een film die het bezoekersaantal van 10.000 weet te halen tijdens zijn draaidagen in de bioscoop.
Bote en zijn vrouw Astrid de Boer hebben in 2023 trouwens uit handen van Vogelbescherming Nederland de Gouden Grutto ontvangen.
Hobby's en toekomstplannen
In 2020 bouwden mijn vriendin Noortje en ik een bestelbus om tot volwaardig camper. Met deze camper trekken we er in het weekend graag op uit om te fotograferen. En naast mijn werk als natuurfilmer en -fotograaf, boulder (een onderdeel binnen de klimsport) ik graag, houd ik mijn moestuin en kas bij en geniet ik van reizen in de bergen.
Momenteel werk ik aan een projectfilm over de eikenprocessierups waarvoor ik financiële steun heb ontvangen vanuit het KLV-Fonds. Het indienen en toekennen van de aanvraag verliep vlot. Het curatorium was meteen enthousiast en benieuwd waar de film vertoond zou worden. Zo blijf ik zelfs na afstuderen nog verbonden met Wageningen.
In de toekomst wil ik me blijven focussen op het spanningsveld tussen mens en natuur zoals in de film ‘Vogels kun je niet melken’ waar twee iconen van het Nederlandse landschap centraal staan: de grutto en de melkveehouder. Dat thema wil ik ook graag terug laten komen in mijn volgende projecten, zoals de film over regeneratieve landbouw en over de natuur in de Italiaanse Alpen. Verder ben ik bezig om een project op te zetten over biologische tuinderij De Ommuurde Tuin, gelegen op landgoed Oranje Nassau's Oord tussen Renkum en Wageningen.
Trotse Wageninger
Wageningen zal altijd een belangrijk onderdeel van mijn leven blijven. Ik kijk ook met plezier terug op mijn studietijd waarin ik regelmatig op steun heb kunnen rekenen vanuit de universiteit en waarin mijn visie op de natuur mede vorm heeft gekregen.
Mooie beelden uit de natuur nodig voor een opleiding of project? Je kunt Jeffrey bereiken via info@jeffreyvanhouten.nl.
Hij heeft ervaring met lange lens, hoogwaardige camera’s (Sony Venice, FX9, FX6, Varicam), drones (Mavic 3, Inspire 2), timelapse, gimbals (Movi Pro, DJI RS2 & RS3), macro (probe of extreme macro), jibs, sliders en slow-motion (phantom flex).
Er kan altijd worden gedraaid in de natuur, of het nu regent, sneeuwt of als het 45 graden is. Daarnaast beschikt hij over een omgebouwde bus die de set kan voorzien van koffie, warmte (kachel), koelte (airco) of een goede hoeveelheid stroom (voor drone- en camera accu’s).