Hoger welzijn voor varkens

In het Brabantse Venhorst staat boerderij ‘Het Familievarken’ waar natuurlijke behoeften van varkens voorop staan. De varkens staan op een dikke laag zand. Zo krijgen ze de kans om naar hartelust te wroeten. Aan de basis van deze pilotboerderij staat onderzoek van Wageningen University & Research. Hier worden allerlei ideeën over het welzijn van varkens vormgegeven in een nieuw stalconcept waarin onderzoekers ze in de praktijk testen.

Het doel? Een financieel verantwoordelijk stalconcept waar varkens comfortabel en met ruimte voor natuurlijk gedrag opgroeien.

Wetenschappelijk onderbouwd

Varkens zijn namelijk nieuwsgierige dieren. Zijn ze verveeld en oncomfortabel? Dan gaan ze elkaar lastigvallen, wat uitloopt op staartbijten en infecties. Om zulk verminderd welzijn tegen te gaan, wordt in de pilotboerderij ingezet op het sociale karakter van varkens. ‘Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat contact tussen varkens op jonge leeftijd de sociale vaardigheden bevordert, zoals elkaar niet bijten,’ vertelt Liesbeth Bolhuis in Wageningen World. Daarom blijven biggetjes een week langer bij hun moeder én komen ze op jonge leeftijd al in contact met andere biggen en zeugen.

Een andere innovatie is het varkenstoilet, dat nog volop in ontwikkeling is. In een traditionele varkensstal vloeien urine en uitwerpselen samen, waardoor de schadelijke stof ammoniak ontstaat. Ammoniak verzuurt de bodem, waar veel planten en dieren slecht bij gedijen. Bovendien geeft ammoniakdamp varkens stress. Om dit tegen te gaan, zal het varkenstoilet afscheiding gescheiden gaan opvangen. Naar verwachting kan dat de uitstoot van ammoniak met wel 60% verminderen. Bovendien zijn varkens zindelijk: ze zoeken gescheiden lig- en ontlastingsplaatsen. Het varkenstoilet beantwoordt dus ook aan hun natuurlijke behoefte.

Ruimte om een varken te zijn

In samenwerking met boeren, overheid en dierenbeschermingsinstanties ontwikkelden wetenschappers van WUR ook mee aan het Pig Plateau 2.0. Dit hokontwerp met twee verdiepingen biedt tot wel 40% meer oppervlakte voor varkens om rond te lopen. Om varkens een rijk hok te geven om te onderzoeken kan de boer die ruimte ook weer gebruiken voor bijvoorbeeld een houtsnipperbak om in te rollen of speeltoestellen. 70 boeren in Nederland, Duitsland, België en Finland hebben het concept in gebruik genomen. Maar ook onder varkens is het een succes: gemiddeld 95% van de dieren beklimt de plank naar de tweede verdieping.

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

Wageningen Livestock Research heeft ook een adviesbrochure over hokverrijking gemaakt. Daarin wordt uitgelegd welke mogelijkheden een boer heeft om zijn stal te verrijken naar de standaarden van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Die controleert op negen criteria: veilig, eetbaar, kauwbaar, wroetbaar, afbreekbaar, vernieuwend, bereikbaar, beschikbaar en schoon. Uit de inspectie van 2019 bleek dat ongeveer een derde van de bedrijven voldoet aan de eisen van goede hokverrijking. Daarnaast heeft Wageningen Livestock Research ook mee-ontwikkeld aan de welzijnscheck, een managementtool om de gezondheid en het welzijn van varkens te verbeteren.

Zo brengt WUR haar uitgebreide kennis van varkensgedrag in de praktijk om boeren te helpen op een diervriendelijke manier varkens te houden.