Het verhaal van de djati-tafel

In een brief aan zijn ouders schreef hij: “Uit het bosch kwam hier nog een boom die 400 jaar oud was en, wat maar heel zelden voorkomt, van binnen nog helemaal gaaf. Ik heb daar een dunne schijf van af laten zagen en daarmee een tafel laten maken. De boom groeide al voordat de Hollanders in Indië kwamen. Dergelijke knapen worden zeldzaam.” Een plaatselijke Javaanse vakman, meubelmaker, heeft het blad bewerkt en van een onderstel voorzien. Daarbij heeft hij vermoedelijk gekeken naar de foto van een tafel uit een Europees tijdschrift. De vormgeving is in de stijl van Art Deco met mogelijk invloeden van de Amsterdamse School.

Gered van de Japanse bezetting

Vlak voor de Japanse bezetting van Oost-Indië heeft Willem Zwart de tafel uit voorzorg in bewaring gegeven bij het hoofdkantoor van de Bosdienst in Bogor (Buitenzorg), waar hij tegen die tijd werkte. Bij de internering van de Nederlands kon men namelijk slechts meenemen wat men dragen kon. Huizen en inboedels werden door Japan in beslag genomen.

Willem is in een burgerkamp in 1945 overleden. Zijn weduwe repatrieerde met haar kinderen naar Nederland in januari 1946. Toen het Nederlands beheer in Bogor terugkeerde vroeg zij de Bosdienst of de tafel nog aanwezig was. Dat bleek het geval, maar kon zij bewijzen dat de tafel haar toekwam, vroegen zij haar? Dat lukte met details over een afwijking in het tafelblad. De meubelmaker in Tjepoe had een grillige inham in de tafel namelijk niet mooi gevonden. Daarom had hij die uitgezaagd en vakkundig vervangen door een inlas. Keurig werk, maar het was niet de bedoeling van de opdrachtgever.

In 2021 vonden de nog levende erfgenamen een waardige bestemming voor de tafel door schenking aan Wageningen Environmental Research, de opvolger van de leerstoelgroep Bosbouw, via het Universiteitsfonds Wageningen.

Het leven van Willem G.J. Zwart (1895-1945)

Willem G.J. Zwart, afkomstig uit een ambachtelijk geslacht in het kleine Breukelen, studeerde Tropische Bosbouw aan de Landbouw Hooge School in Wageningen. In 1920 vertrok hij met zijn bruid, Coba Bartels, en zijn diploma van Landbouwkundig Ingenieur naar de kolonie Nederlands-Indië. Daar werkte hij in dienst van de overheid mee aan de ontwikkeling van het land als houtvester (bosbeheerder). Willem werkte in een aantal houtvesterijen voor djatibossen (teakhout) op Midden-Java. In die periode was het leven nog zeer primitief. Periodieke meerdaagse inspectiereizen werden toen nog gedaan te paard en een brief naar of van “thuis” vergde minimaal vijf weken. In zijn carrière steeg hij naar de functie van opperhoutvester en was hij technisch, administratief en financieel verantwoordelijk voor goed beheer van de bij houtvesterij Tjepoe (Cepu) behorende bossen. Willem’s carrière werd voortgezet met een benoeming in 1937 op het hoofdkantoor van de Bosdienst in Bogor (Buitenzorg). Na de bezetting van Oost-Indië door Japan in 1942 werden Willem en zijn gezin in aparte kampen geïnterneerd. Willem overleed daar in 1945.

Kennis als nalatenschap

Naast de Djati tafel liet hij ook zijn kennis over bosbouw in Indonesië achter. Zijn manuscripten over dit onderwerp, die na de bezetting tevens hun terugkeer vonden naar de erfgenamen van Willem, hebben geleid tot verschillende publicaties. Zijn bibliografie is gerealiseerd met de titel: “Indonesian Forestry Abstracts: Dutch Literature until about 1960”, geschreven door WUR-onderzoeker C.P. van Goor. De vele door Willem geschreven publicaties hebben in de Abstracts een plaats gekregen. In Indonesië heeft een in 1984 door de Minister van Bosbouw benoemd team twee banden gepubliceerd: "Sejarah Kehutanan Indonesia" (Geschiedenis van de Bosbouw in Indonesië), waarbij tevens gebruik is gemaakt van het werk van Willem, waaronder een proefschrift over de ontwikkeling van de Indonesische bosbouw.

Literatuur

Van Goor, C.P. (1982) “Indonesian Forestry Abstracts: Dutch Literature until about 1960", Centre for Agricultural Publishing and documentation. Wageningen.

^{De informatie op deze pagina is afkomstig van de herinneringen en documenten van de nazaten van Willem: Helena G.F. Zwart en Willem H.I. Zwart.}