Derde editie van Let’s Explore: samenwerken met fossiele bedrijven, ja of nee?

Het onderwerp van de samenwerking met de fossiele brandstof industrie heeft veel losgemaakt binnen en buiten Wageningen. Meer dan 150 mensen namen deel aan de eerste Let’s Explore sessie in maart. Gedurende de afgelopen weken was de campus het toneel van meerdere vormen van protest tegen de samenwerking met bedrijven zoals Shell. Verschillende studenten die deelnamen aan de derde en laatste Let’s Explore bijeenkomst, gehouden in Impulse, hadden spandoeken bij zich en deelden flyers uit om hun mening kracht bij te zetten.

Verandering in de maak

De ongeveer 100 deelnemers werden welkom geheten door Corporate Directeur Communicatie en Marketing Inge Wallage, die de sessie leidde. Raad van Bestuurslid Rens Buchwaldt sprak als eerste. Hij onderstreepte het belang van de Let’s Explore sessies om inzichten te verkrijgen en om ruimte te geven aan de verschillende zienswijzen en emoties ten aanzien van samenwerking met de fossiele industrie. ‘Wij zullen alle input gebruiken in de Raad van Bestuur om het gesprek te voeren over dit onderwerp en een besluit te nemen ten aanzien van onze koers voor de toekomst’, zei hij.

Hierna deelden drie studenten van End Fossil gepassioneerd hun mening over de klimaatcrisis en de noodzaak van het verbreken van banden door WUR. Sociale verandering komt eraan, zeiden ze, refererend aan de recente blokkade van de A12 door duizenden actievoerders. Een vierde lid van End Fossil overhandigde een door meer dan 600 personen vanuit verschillende onderdelen van de organisatie ondertekend manifest aan Rens Buchwaldt, waarin WUR wordt opgeroepen de banden met de fossiele industrie te verbreken. Tot slot sprak Sebastiaan Berendse, directeur Corporate Value Creation over de energietransitie als ingewikkeld probleem waarvoor alle soorten systemisch onderzoek nodig zijn.

Na de gesproken bijdragen vormden de aanwezigen break-out groepjes van ongeveer tien personen onder begeleiding van een gespreksleider. Deze hielp de groepsdiscussies op gang middels stellingen zoals:

• Refuse any kind of research collaboration with the fossil fuel industry
• Set up a supervisory committee for sensitive research projects
• Take measures to avoid greenwashing by companies that WUR collaborates with
• Charge ‘double’ for research for the fossil fuel industry

Deze stellingen leidden tot levendige discussies in Impulse. Hoewel elk van de groepen verschillende onderwerpen behandelden, waren er terugkerende onderwerpen. Meerdere deelnemers zeiden teleurgesteld te zijn over de samenwerking van de universiteit met grote corporaties. Sommige van hen waren juist vanwege de focus op duurzaamheid naar Wageningen gekomen. ‘Veel verschillende bedrijven vestigen zich op de campus, en ik kan dat niet verdedigen’, zegt een student. ‘Ik was er kapot van toen ik ontdekte hoe innig de samenwerking van WUR met de fossiele industrie is’, aldus een PhD student, ‘Ik ben helemaal niet trots op deze instelling.’

Het juiste doen?

Anderen stonden sceptisch tegenover een volledige ban op samenwerking met de fossiele industrie. Verschillende onderzoekers vreesden dat hun academische vrijheid zo in het gedrang zou komen (‘Ik wil niet dat de RvB bepaalt met wie ik wel en niet mag samenwerken.’), en dat WUR zich op een hellend vlak zou begeven. In hun visie zou “het juiste doen” nieuwe ethische dilemma’s veroorzaken. ‘Moeten we dan wel willen samenwerken met Oeganda of Saudi-Arabië?’, vroeg een onderzoeker. ‘En met de vleesindustrie?’, zei een ander.

En hoe zit het met externe partijen? Sommige deelnemers beklaagden zich over het feit dat de Nederlandse regering de geldstroom heeft verminderd, waardoor WUR andere inkomstenbronnen moet aanboren. Anderen drongen aan op samenwerking tussen de verschillende universiteiten om te komen tot een integrale nationale of Europese aanpak. Volgens één onderzoeker zou dit initiatief niet vanuit de universiteiten moeten komen, maar vanuit de politiek. ‘We hebben krachtige politieke besluitvorming nodig. Waarom worden er geen accijnzen geheven op kerosine, bijvoorbeeld? Als de universiteiten verbieden samen te werken, zijn we verkeerd bezig.’

Hoe verder

Hoewel er veel verschillende visies en meningen waren, kwamen de deelnemers toch met verscheidene concrete voorstellen hoe nu verder. Een groep stelde een toezichthoudend comité voor, bestaande uit onderzoekers en studenten, dat zou kunnen adviseren over gevoelige projecten aan de hand van een transparante lijst met criteria. Transparantie in besluitvorming werd door meerdere groepen naar voren gebracht. Deze voorstellen, samen met de aantekeningen uit de verschillende groepen, worden gedeeld met alle deelnemers en de Raad van Bestuur.

RvB voorzitter Sjoukje Heimovaara, vatte de sessie samen en bedankte de deelnemers voor het luisteren naar elkaar. Ze gaf aan overeenstemming te voelen in ieders zorgen om de toekomst van de planeet. Heimovaara benadrukte dat alle universiteiten worstelen met dit gevoelige onderwerp dat van hen vraagt emoties en verstand met elkaar in overeenstemming te brengen. De Raad van Bestuur zal zich buigen over WUR’s samenwerking met de fossiele industrie, en zal vóór de zomervakantie een besluit nemen. In deze besluitvorming zullen de bijdragen opgehaald tijdens de drie Let’s Explore sessies worden meegenomen.