Dankzij groen een leefbare stad

Een kale stad kan in de zomer erg warm worden en vooral ook blijven. Steden die voornamelijk uit baksteen, beton en asfalt bestaan, koelen minder snel af, waardoor het verschil met de omgeving op kan lopen tot 10° Celsius. Dat is gevaarlijk voor kwetsbare bewoners, zoals ouderen en hartpatiënten. Tijdens de hittegolven van 2003 en 2006 lieten de sterftecijfers in Europa zien hoe gevaarlijk, toen stierven er 1000 en 2200 mensen meer dan in een normaal jaar. Ook in 2010 stierven er 500 mensen meer door de hitte. Het sterftecijfer neemt tijdens hittegolven met ongeveer 12% toe.

Koeler en droger

WUR weet dat er een goede oplossing is voor dit probleem: meer groen. Groene bomen en struiken helpen de stad om af te koelen door verdamping en bieden schaduw voor verkoeling. Het verschil? Een bitumen dak warmt op tot wel 70° C, terwijl een dak bedekt met mossen en grassen maar tot de 32° komt. Klimaatverandering zorgt er ook nog in het algemeen voor dat gemiddelde temperaturen blijven stijgen. Een groene stad kan daar beter mee omgaan.

Extra regenval kan ook opgevangen worden met meer bomen en planten. Groen gaat namelijk ook wateroverlast tegen. In groene stadsdelen is het absorberend vermogen van de bodem beter, en kan regenwater de grond in trekken en nemen planten het water op. Dat ontlast de riolering, door vier tot negentien procent van de neerslag vast te houden.

Data verzamelen op de fiets

Wetenschappers van WUR brachten in verschillende steden, zoals Rotterdam, Wageningen en Utrecht, de hitte in kaart. Waar ontstaan er zogenaamde ‘hitte-eilanden’, waar blijft de stad wel koel? Voor de gemeente Utrecht werd de groene infrastructuur precies vastgelegd en verwerkt in kaarten en grafieken die de basis konden vormen voor nieuw beleid. Voor Rotterdam ontwikkelden wetenschappers van de WUR tools voor de inrichting van een groenere stad. Daar ligt inmiddels een stadspark van tachtigduizend vierkante meter op het dak van een winkelcentrum.

Om de data te verzamelen voor zulke studies, is er een fiets met meetapparatuur ontwikkelt. Een ritje door de stad verzamelt informatie over de temperatuur en gereflecteerde zonnestraling. Met die data werd een app ontwikkeld die burgers en overheden kan informeren over gevaarlijk warme buurten. Dit is een eerste stap op weg naar tools en rekenmodellen waarmee bijvoorbeeld stadsplanners groen doelgericht op kunnen nemen in hun ontwerpen.

Beter bewegen tussen het groen

Maar bij leefbare temperaturen en drogere voeten houdt de impact van groen niet op. Zo bleek uit Wagenings onderzoek dat mensen die meer willen bewegen dit tot een jaar langer volhouden in een groene omgeving. Groen kan dus ook bijdragen aan een duurzame levensstijlverandering. Planten filteren ook nog eens de lucht en dempen geluid. Bovendien kunnen allerlei plantjes, insecten en dieren een plek vinden als er meer groen is om tussen te leven. Dit leidt tot een vergroting van de stedelijke biodiversiteit.

Wageningen University & Research blijft onderzoek doen naar het effect van groen om onze steden leefbaarder, gezonder en duurzamer te maken, en zo te komen tot de stad van de toekomst.