Communicatie tussen zebravinken in de Australische outback

De habitat van de Australische zebravink verandert continu. Soms is het maanden of zelfs jaren ontzettend droog en heet in de outback, wel meer dan 40 graden. Daarna kan het een tijd flink regenen waardoor het gras ontzettend hard groeit. “De afgelopen jaren is het extreem lang droog geweest in de Australische outback,” vertelt gedragsecoloog Marc Naguib. “Veel dieren zoals emoes, geiten en kangoeroes zijn gestorven, maar zebravinken konden zich redelijk goed aanpassen aan de extreme omstandigheden. Ze hijgen om zichzelf af te koelen en vinden graszaden verstopt in de grond uit eerdere goede tijden. We zien alleen wel dat zebravinken niet broeden als het zo extreem lang heet en droog is.”

Marc Naguib en zijn collega’s Hugo Loning (assistent in opleiding) en Simon Griffith (Macquarie University, Sydney) onderzoeken hoe zebravinken omgaan met onvoorspelbare omstandigheden en hoe ze communiceren bij het maken van broedbeslissingen. Naguib: “Mannetjes en vrouwtjes zebravinken broeden samen en maken allerlei beslissingen over het broeden. Denk aan de keuze wanneer ze beginnen, hoe lang ze blijven doorgaan en wanneer ze weer opnieuw beginnen. De vogels in de onderzoekspopulatie broeden met name in oktober en november. Maar als de omstandigheden goed zijn - als er bijvoorbeeld voldoende voedsel te vinden is - kunnen ze het hele jaar broeden. Wij onderzoeken hoe de vogels geluiden inzetten bij het maken van die beslissingen.”

Nestkasten, geautomatiseerde audio-opnames en wildlifecamera's

Hiervoor bestuderen de gedragsecologen zes populaties zebravinken in het wild. Ze hebben nestkasten en wildlifecamera’s opgehangen in de buurt van water en de broedgebieden in opgedroogde rivierbeddingen uitgerust met geluidsapparatuur. “We wisten al dat mannetjes zebravinken zingen zodat de vrouwtjes een partnerkeuze kunnen maken. Maar als de vrouwtjes hun keuzes hebben gemaakt, blijven de mannetjes doorzingen. Wij denken dat het zingen een rol speelt bij het communiceren over onder andere het broeden, maar ook sociale functies heeft daarbuiten. We analyseren dus vele uren aan geluidsopnames om te achterhalen of groepen zebravinken meer zingen rond de broedtijd en hoe de activiteit met de klimatische verandering over het jaar verandert.”

De onderzoekers spelen zelf ook zang van mannetjes zebravinken af bij de vogelnesten. Mannetjes zebravinken inspecteren namelijk andere nesten, alleen weten de vogelexperts nog niet of ze op de zang afkomen. Naguib: “Het is interessant om te achterhalen of de mannetjes andere nesten inspecteren om vervolgens hun eigen broedbeslissing te kunnen nemen. Kijken ze op deze manier dus wat hun soortgenoten doen? Het inspecteren van andere nesten en synchroon broeden kan nog een voordeel hebben: de vogels breiden op deze manier de sociale omgeving uit voor de nakomelingen. Dat heeft voordelen voor partnerkeuze, voedsel en veiligheid.”

Tracking

Als het aan de gedragsecologen ligt worden de zebravinken in de nabije toekomst uitgerust met een state-of-the-art mini zender op de rug, zoals zij dat eerder met andere technologie bij koolmezen en nachtegalen hebben gedaan. “We willen een pilot doen met tracking. De vogels dragen dan een nieuw ontwikkelde mini-zender met zonne-energie waardoor we heel jaar door en heel precies kunnen zien hoe ze zich in het landschap bewegen, tijdens en buiten het broedseizoen. Dat vertelt ons bijvoorbeeld hoe stabiel sociale groepen zijn. Blijven groepen vogels het hele jaar door bij elkaar en hoe reageren zij ruimtelijk op de omgevingsveranderingen en de droogde?”

Naguib: “Onze collega’s die in het lab werken zijn erg enthousiast over het grote onderzoek in het wild. We verzamelen veel aanvullende informatie. Met ons onderzoek zullen we veel meer te weten komen over broedbeslissingen en hoe zebravinken met moeilijke omstandigheden omgaan. Het is belangrijk om in het algemeen te begrijpen hoe dieren met extreem onvoorspelbare veranderingen in hun omgeving omgaan. Dan weten we beter welke effecten klimaatveranderingen op diergedrag kunnen hebben en kunnen we daar rekening mee houden bij het nemen van natuurbeschermingsmaatregelen.”