Veelgestelde vragen aan Wieger Wamelink, onderzoeker van Mars- en maangrond

Als er in de toekomst mensen heen gaan dan zullen ze daar langere tijd wonen. Dan kun je al het eten meenemen, maar het is veel handiger en lekkerder om je eigen voedsel daar te verbouwen. Als het eten lekker is dan eten de astronauten er meer van en dat is goed voor hun gezondheid.

De maan- en Marsgrond komen niet echt van de maan en Mars, maangrond is niet te krijgen en er is nog geen Mars grond terug naar de aarde gebracht. Daarom heeft NASA op aarde gezocht naar grond die precies lijkt op Mars en maan grond. De Mars grond die we gebruiken voor de experimenten komt van een vulkaan van Hawaii en de maan grond komt uit een Woestijn in de buurt van Flagstaff in Arizona. De bodems zijn opgeschoond en er is met een grote wals over de maangrond gereden om extra stoffige grond te krijgen zoals je die op de maan ook vindt.

Dat is een belangrijke vraag omdat we weten dat er zware metalen zitten in de Mars en maan grond simulanten die we gebruiken, net als in de echte Mars en maan grond. We hebben dit op twee manieren getest. We hebben gekeken of er zware metalen zoals lood, kwik en cadmium van de bodem in het water komt wat we de planten geven. Dat bleek niet het geval, we konden geen metalen vinden alleen een heel klein beetje aluminium in het vocht van de maanbodem. We hebben ook onderzocht of er zware metalen in de geoogste tomaten, erwten, radijzen en rogge zat. Het bleek veilig om ze te eten. Wel moet alles wat uit de bodem komt zoals de radijzen, maar ook de wortels en aardappels goed gewassen worden omdat er anders zand aan blijft zitten die je ook zou kunnen opeten. Je zou dan op den duur ziek kunnen worden van eten van de grond.

Buiten de zware metalen is een probleem dat er heel weinig van een meststof in de bodems zit, stikstof in een vorm die een plant kan opnemen (nitraat). Nu is er een speciale groep planten, de vlinderbloemigen, zoals klavers, maar ook lupine en bonen en erwten die stikstof uit de lucht kunnen halen samen met bacteriën. Door deze planten te kweken en vervolgens dat wat je niet op eet (de stelen en blaadjes) onder te spitten kunnen we de grond als het ware bemesten.

Er is bijna geen lucht op Mars en het is meestal -60 tot 100 graden Celsius. Daarom moeten mensen altijd een ruimtepak aan als ze buiten komen. Maar je kunt natuurlijk wel binnen wonen. Dat is ook nodig omdat Mars nauwelijks een atmosfeer en geen elektromagnetisch veld heeft en daardoor geen bescherming biedt tegen kosmische straling. Om je daartegen te beschermen moet je mogelijk onder een meter Mars zand leven. Wat voor mensen geldt, geldt ook voor planten, zonder lucht kunnen planten niet leven en als het zo koud is ook niet. Planten kunnen beter tegen straling dan mensen, maar ook zij kunnen last van straling krijgen. Daarom moeten ook de groenten binnen gekweekt worden in een kamer en onder LED-lichten.

Of de smaak van de Mars groenten en de maangroenten anders is dan van de gewone aardse groenten, daar zijn de meningen over verdeeld. We hebben veel mensen laten proeven van tomaten, boontjes en rucola en de meesten vinden wel dat er verschil is. Sommige mensen vinden Mars groente lekkerder, anderen eten liever de aardse groente. Of er echt verschil is gaan we nog onderzoeken, o.a. door te kijken hoeveel suikers er in de verschillende groenten zitten.

Je kunt op Mars gewoon koken, maar alleen binnen. Omdat daar dezelfde lucht en luchtdruk is als op aarde. Buiten zou het water direct verdampen en deels bevriezen. Ook de groente zou direct bevriezen, maar die zou je daarna wel kunnen eten, want dat lijkt op moleculair koken.

Je zou dieren op Mars kunnen houden, maar daarvoor is veel voedsel en ruimte nodig. Dieren zijn heel inefficiënt in het omzetten van wat ze eten in vlees en andere producten. De mest zou welkom zijn voor het bemesten van de grond. Maar voorlopig zullen er geen dieren mee gaan naar Mars. Mogelijk is daar een uitzondering op, de kip. Een kip eet alle groenten wel en produceert mest die goed te gebruiken is en een kip is redelijk efficiënt in het omzetten van wat zij eet in kippenvlees en eieren. Daarnaast kan de kip als huisdier worden gehouden en troost bieden in moeilijke tijden.

Er zijn plannen om in 2026 met mensen naar Mars te gaan. Dat lijkt mij te optimistisch. Ik verwacht dat de eerste mensen na 2030 op Mars staan.

Nee, ik vind het veel te ver vliegen. Je bent minstens zes maanden onderweg om er te komen. Naar de maan wil ik wel, daar kun je in twee dagen zijn. En voordat we echt naar Mars vliegen is het waarschijnlijk al 2030 en dan ben ik te oud om op een van de eerste reizen mee te mogen.