Meeste Noordzeebestanden gezond, maar sterke daling quota-advies voor tong, haring, tarbot en griet

ICES geeft op verzoek van de Europese Commissie, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen advies over de maximale hoeveelheden die gevangen mogen worden. Die hoeveelheden moeten passen binnen de afgesproken doelstellingen in het visserijbeleid. Voor alle Noordzeebestanden wordt daarvoor het MSY-advies gebruikt.

Haring gezond, maar wel afname bestand

Naar schatting zwemt er ruim 1.2 miljoen ton volwassen haring in de Noordzee, Kattegat, Skagerrak en het oostelijke deel van Het Kanaal. Het haringbestand is gezond en bevindt zich al ruim tien jaar boven het streefniveau dat nodig is voor het realiseren van de lange termijn duurzame oogst (MSY). Wel wordt geschat dat er vanaf 2016 een afname van het bestand plaatsvindt. Dit is de uitkomst van een evaluatie (in 2021) van het model waarmee de bestandsschatting wordt gedaan. De hoogte van het bestand is daarom naar beneden bijgesteld. De visserijdruk is laag en ligt al sinds 1996 onder het MSY-streefniveau. ICES adviseert voor deze gebieden op basis van de MSY-benadering voor 2023 een haringvangst van 414.886 ton, waarvan 403.813 ton voor menselijke consumptie en 11.073 ton voor de industrievisserij.

Sterke jaarklasse tong wederom lager ingeschat

Het volwassen Noordzeetongbestand wordt geschat op ongeveer 45.000 ton, en zit daarmee boven het MSY-streefniveau. Sinds 1997 is de visserijdruk op dit bestand sterk afgenomen waardoor de visserijdruk nu op MSY-streefniveau zit. In tegenstelling tot voorgaande jaren wordt de jaarklasse van tong die in 2018 is geboren, kleiner geschat dan verwacht. Hierdoor is de verwachte grote bijdrage aan de paaistand nu naar beneden bijgesteld. Op basis van de MSY-benadering adviseert ICES een totale vangst van maximaal 9.152 ton tong in de Noordzee.

Scholstand rond 1 miljoen ton

In 2022 is het model voor de bestandschatting van schol opnieuw geëvalueerd. Met de nieuwe inzichten wordt het aandeel oudere vis naar beneden bijgesteld. Het scholbestand in de Noordzee en het Skagerrak fluctueert net onder de 1 miljoen ton, en bevindt zich ver boven het MSY-streefniveau. De visserijdruk bevind zich onder het MSY-streefniveau sinds 2007. Door een sterkere jaarklasse uit 2018 en een lage visserijdruk, zal het bestand naar verwachting nog verder toenemen de komende jaren. ICES adviseert op basis van de MSY-benadering een totale vangst van maximaal 150.705 ton schol voor de Noordzee en het Skagerrak.

Bijvangstsoorten tonen gevarieerd beeld

ICES gaf ook vangstadviezen voor een aantal soorten die niet tot de belangrijkste doelsoorten van de Nederlandse visserij horen, maar die wel van waarde zijn als bijvangst in de visserij op platvis (tarbot, griet, kabeljauw, wijting, zeebaars).

Tarbot gezond, maar historisch lage aanwas

Het tarbotbestand bevindt zich sinds 2013 boven het MSY-streefniveau, en is de laatste drie jaar stabiel rond de 8.600 ton. De visserijdruk ligt al tien jaar rond het MSY-streefniveau. De sterke jaarklassen 2019 en 2020 worden nu wat lager ingeschat. Ook wordt een historisch lage aanwas in 2021 verwacht. ICES adviseert op basis van de MSY-benadering een totale vangst van maximaal 2.432 ton tarbot in de Noordzee.

Griet gezond, maar bestand neemt wel af

Voor het bestand griet zijn er onvoldoende gegevens om een uitgebreide bestandschatting uit te voeren. Griet is daarmee een gegevensarm bestand. Het vangstsucces van griet door Nederlandse boomkorkotters sinds 1995 wordt genomen als maat voor de ontwikkeling van het bestand. Deze tijdserie geeft aan dat het bestand sinds 2015 afneemt. Het bestand bevindt zich echter al sinds 1998 boven het MSY-niveau. De visserijdruk is op MSY-streefniveau. ICES adviseert vanaf 2022 volgens een verbeterde methodiek voor gegevensarme bestanden. Dit betekent dat er in 2022 in de Noordzee, Kattegat, Skagerrak en in Het Kanaal maximaal 1.315 ton griet mag worden gevangen. Griet en tarbot worden onder een gezamenlijke TAC beheerd. ICES adviseert echter om op soortniveau te beheren om overbevissing van een van de soorten te voorkomen.

Kabeljauw voorzichtig in de lift

Het kabeljauwbestand wordt geschat op 43.000 ton, ruim onder het limietniveau. Dit betekent dat het bestand een verminderde capaciteit heeft om zich te kunnen voortplanten. Wel wordt verwacht dat in het komende jaar het bestand naar ruim boven het limietniveau groeit. De visserijdruk is in 2021 fors afgenomen, maar deze ligt nog steeds hoger dan het MSY-streefniveau. Ondanks alle maatregelen die genomen zijn om de visserijdruk omlaag te brengen, wordt de groei van het bestand bemoeilijkt door de lage aanwas van jonge kabeljauw. ICES adviseert op basis van de MSY-benadering een totale vangst van maximaal 22.946 ton kabeljauw in de Noordzee, Skagerrak en in het oostelijke deel van Het Kanaal.

Wijting neemt toe: gezond bestand

Het bestand wijting in de Noordzee en het oostelijke deel van Het Kanaal bevindt zich nu enkele jaren boven het MSY-streefniveau. De visserijdruk ligt al bijna twintig jaar onder het MSY-streefniveau. Dit MSY-streefniveau is door een verbetering in de rekenmethodiek in 2021 naar boven bijgesteld. Het bestand aan volwassen wijting wordt geschat op ruim 283.605 ton. ICES adviseert op basis van de MSY- benadering een totale vangst van 110.172 ton wijting.

Zeebaars net boven limietniveau

Het zeebaarsbestand in de zuidelijke en centrale Noordzee, Ierse Zee, Het Kanaal, Bristol Kanaal en de Keltische Zee is boven het limietniveau gegroeid en wordt geschat op 12.384 ton. De visserijdruk is sinds 2013 fors afgenomen, tot ruim onder het MSY-streefniveau. Dit resulteert nu in een groei van het bestand. De aanwas is al sinds 2008 laag, wat waarschijnlijk de oorzaak is voor de langzame groei. ICES adviseert op basis van de MSY-benadering een totale vangst van 2.542 ton.

Advisering door ICES

Onderzoekers van Wageningen Marine Research presenteerden op 30 juni de visserij adviezen van ICES voor de belangrijkste soorten voor de Nederlandse sector aan het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de visserijsector en maatschappelijke organisaties. ICES maakt elk jaar een schatting van de bestanden en de hoogte van de visserijdruk. Vervolgens geeft ICES advies aan de Europese Commissie over hoeveel er gevangen mag worden om de doelen van het Gemeenschappelijke Visserijbeleid te halen. Het Europese beleid heeft als doel om de visserijdruk zo te reguleren dat de maximaal duurzame oogst (MSY) wordt behaald. Dit is de visserijdruk die leidt tot de hoogst mogelijke oogst van een visbestand op de lange termijn.

ICES heeft voor meer dan twintig visbestanden in de Noordzee advies afgegeven. De Europese Commissie maakt voor een aantal gezamenlijk beheerde bestanden vangstafspraken met Noorwegen en sinds de Brexit nu ook met het Verenigd Koninkrijk.

Tabel: Ontwikkelingen paaibestanden en visserijdruk, en ICES-advies voor 2023 (in tonnen) voor vissoorten die belangrijk zijn voor de Nederlandse visserij.

*Advies voor menselijke consumptie in de Noordzee
** Berekend ten opzichte van advies in 2022