Onderzoek naar fokdoel en runderrassen voor natuurinclusieve kringlooplandbouw

Samen met natuurinclusieve melkveehouders met verschillende runderrassen en uit alle regio’s van Nederland willen wij aan de slag met dit onderzoek. Op melkveebedrijven met een duurzame bedrijfsvoering willen wij de onderlinge relaties tussen bedrijfskenmerken, rundveeras, dierprestaties, biodiversiteit en verdienmodellen boven tafel halen. Deze informatie draagt bij in fokdoeldiscussies met deze veehouders over de essentiële dierkenmerken voor natuurinclusieve kringlooplandbouw.

Integrale aanpak

Er is steeds meer aandacht voor kringlooplandbouw en natuurinclusieve veehouderij, zo ook in de rundveesector. De verwachting is dat een groot deel van de Nederlandse rundveehouderij in de toekomst extensiever zal gaan boeren. Er worden veel maatschappelijke eisen gesteld aan de bedrijfsvoering van veehouders, ze moeten bijdragen aan milieukwesties, zoals het matigen van de klimaatverandering, het behoud van biodiversiteit, de omlaag brengen van de totale milieubelasting en het in acht nemen van dierenwelzijn. Al deze thema’s moeten zij volledig integreren en tegelijkertijd moet de boer er ook zijn brood nog mee kunnen verdienen.

Men kan zich richten op technische ontwikkelingen om bijvoorbeeld uitstoot te reduceren, efficiëntere koeien te fokken en meer gebruik te maken van de eigen omgeving en de beschikbare bronnen, om de impact te verminderen. In alle gevallen worden er eisen gesteld aan de dieren, zo wordt bij duurzame bedrijfssystemen vaak gesproken over een dier dat robuust moet zijn, probleemloos melk kan produceren, gezond is, toe kan met variatie in kwaliteit in het rantsoen en een lange levensduur heeft. Dit zijn enkele kenmerken die vaker worden benoemd, maar tot op heden niet zijn onderbouwd met cijfers.

Nederlandse dubbeldoelrassen

In een onderzoek uit 2020 zijn meerdere veehouders geïnterviewd van de Nederlandse dubbeldoelrassen; het Brandrode rund, Fries Hollands vee en Roodbont Friesvee, Groninger Blaarkop, Lakenvelder en Maas-Rijn-IJsselvee (MRIJ) (meer lezen: Kenmerken zeldzame rassen in agroecologische landbouwsystemen). Er werd gevraagd naar unieke kwaliteiten en kenmerken van deze rassen. Interessant resultaat was dat veelal dierkenmerken naar voren kwamen zoals robuustheid, gezondheid en voerefficiëntie, onafhankelijk van elkaar kwamen de veehouders en de betrokken experts tot dezelfde suggesties. Suggesties, want zoals hierboven genoemd ontbreekt ook hier een wetenschappelijke onderbouwing.

Natuurinclusieve kringlooplandbouw

Wij praten over natuurinclusieve veehouderij wanneer veehouders kijken naar het verminderen van impact op de omgeving, hoe ze in harmonie met de omgeving, de biodiversiteit en de natuurlijke bronnen om zich heen een economisch gezonde onderneming kunnen bedrijven. Aansluitend kan biodiversiteit, het gebruik van natuurlijke bronnen en de impact op de omgeving worden geoptimaliseerd wanneer er ook goed gelet wordt op het sluiten van kringlopen, zoals de mineralenhuishouding en het gebruik van ‘reststromen’. Daarom spreken wij in dit onderzoek over natuurinclusieve kringlooplandbouw.

Onderzoeksvragen

Welke fokdoelen en runderrassen passen bij (de ontwikkeling naar) natuurinclusieve kringlooplandbouw, en wat is de (toegevoegde) waarde van de Nederlandse dubbeldoel rundveerassen in natuurinclusieve kringlooplandbouw?

De deelvragen in fase 1 van het onderzoek:

• In welke regio’s en op welk type bedrijven komen de Nederlandse dubbeldoelrassen voor?
• Welke verbanden kunnen er gelegd worden tussen de gebruikte rassen, productieniveau, dierkenmerken en bedrijfskenmerken?

De deelvragen in fase 2 van het onderzoek:

• Hoe hangen raskeuze en dierkenmerken samen met technische en economische bedrijfsresultaten, en met indicatoren voor biodiversiteit en natuurinclusieve kringlooplandbouw?

• Welke (unieke) dierkenmerken zijn aanwezig binnen de Nederlands dubbeldoel runderrassen en wat is de waarde van deze rassen voor natuurinclusieve en circulaire bedrijfssystemen?

Onderzoeksopzet

In de eerste fase van het onderzoek wordt gekeken waar in Nederland en op welk type bedrijven de Nederlandse dubbeldoelrassen voorkomen. Hiervoor worden bestaande gegevens uit verschillende nationale databases geanalyseerd.

In de tweede fase van het onderzoek wordt dieper ingegaan op de onderliggende verbanden tussen kenmerken en prestaties van de koeien (bijv. productie en gezondheid), de bedrijfsvoering en bedrijfskarakteristieken (bijv. veebezetting en grondsoort) en bedrijfsdoelen gericht op de biodiversiteit, circulariteit en omgeving. Diergezondheidsaspecten, zoals veeartskosten, uitval, klauw- en uiergezondheid worden vergeleken met productieniveau en efficiëntie van de bedrijfsvoering.

Tijdens discussie- en studiemiddagen zal met veehouders worden gesproken over fokdoelen in het licht van de ontwikkeling naar natuurinclusieve kringlooplandbouw.

Heeft u interesse in of wilt u meer informatie over dit onderzoek?

Wilt u meewerken aan dit onderzoek en met ons het fokdoel verkennen voor natuurinclusieve kringlooplandbouw? Voor het verzamelen, analyseren en vergelijken van bedrijfsgegevens, verdienmodellen, biodiversiteitsindicatoren, dierkenmerken, ras en prestaties zijn wij op zoek naar melkveehouders die gericht zijn op natuurinclusieve veehouderij. Wij hopen veehouders te enthousiasmeren om ervaringen en gegevens te delen en mee te denken over fokdoelen en passende runderrassen voor een natuurinclusieve toekomst.

Voor het selecteren van de meest geschikte bedrijven voor dit onderzoek hebben wij basisgegevens nodig over uw bedrijf, deze kunt u gemakkelijk en snel invullen op het aanmeldformulier. In het voorjaar nemen wij contact met u op, en maken wij de definitieve selectie van bedrijven. Aanmelden kan vrijblijvend via het aanmeldformulier:

Voor overige vragen of opmerkingen kunt u via het contactformulier op deze pagina ook direct contact opnemen met Mira Schoon (projectleider DubbelDoel Natuurlijk).