Voederwaardeprijzen Rundvee

De energieprijs en de eiwittoeslagprijs worden berekend uit de actuele prijzen voor mengvoergrondstoffen (franco fabriek).

Eerst worden met lineaire programmering de prijzen van een reeks mengvoeders met uiteenlopende DVE-gehalten berekend, die in de praktijk worden gebruikt. De keuze van de grondstoffen in de mengvoeders is zo, dat binnen de gestelde voedingtechnische grenzen, de prijs zo laag mogelijk is. De prijs van het mengvoeder bestaat uit de prijs van de gebruikte grondstoffen vermenigvuldigd met hun aandeel, plus een toeslag voor het samenstellen, produceren en distribueren van mengvoeders. Vanaf 1 oktober 2024 bedraagt deze toeslag 7,50 euro per 100 kg mengvoeder. De berekende prijs is dus de prijs franco boerderij, exclusief btw.

Vervolgens worden uit de prijzen van de mengvoeders de kVEM- en kVEVI-prijs plus de toeslagprijs per kg DVE berekend. De kosten voor toevoeging van mineralen en vitaminen zijn wel in de mengvoeders meegenomen, maar niet in de energie- en eiwittoeslagprijzen. De DVE-gehalten zijn gebaseerd op het eiwitsysteem voor herkauwers DVE/OEB 1991, omdat dit het best aansluit bij de praktijk.

Veehouders passen de energieprijs en de eiwittoeslagprijs toe voor de keuzes die ze maken bij de voorziening in de nutriëntenbehoefte van hun vee: aankoop van ruwvoeders, mengvoeders, enkelvoudige grondstoffen of vochtrijke krachtvoeders.

Meer informatie over de toepassing van de voederwaardeprijzen vindt u hieronder.

Wageningen Livestock Research berekent vierwekelijks de energieprijs en de eiwittoeslagprijs voor voedermiddelen. Ze worden toepast bij de vergelijking van prijzen van rundveevoeders met hun voederwaarde, waarbij de aankoopprijs van een product wordt uitgedrukt als een percentage van de voederwaardeprijs. In een tekortsituatie kunnen producten met een aankoop-/voederwaardeprijs onder de 100% financieel aantrekkelijk zijn om aan te schaffen, mits ze voedingtechnisch in het rantsoen passen.

Als voorbeeld is in tabel 1 een vergelijking tussen de aankoopprijs en de voederwaardeprijs van enkele rundveevoeders gemaakt, gebaseerd op het prijsniveau van december 2020. Door de hoge prijzen van de grondstoffen zijn de mengvoeders duur en de aankoopprijzen van de enkelvoudige voeders in dit voorbeeld relatief laag. Aardappelpersvezels zijn ten opzichte van de voederwaardeprijs het goedkoopst.

*1) Op 16 december 2020 volgens http://www.boerderij.nl/

*2) Na aftrek van 4% bewaarverliezen

Inpasbaarheid voeders

Bij de aankoop van voedermiddelen spelen ook andere voertechnische en economische factoren die bij de vergelijking niet zijn meegenomen. In de berekeningen wordt bijvoorbeeld geen rekening gehouden met de structuurwaarde, de hoeveelheid VEM en DVE per kg droge stof (de ‘dichtheid’) en met de OEB-waarden van het voer, terwijl ook daar veel variatie in zit.

Snijmaïskuil is ‘ruwvoeder’, dat je alleen aankoopt wanneer de structuurwaarde van het totale rantsoen te laag is, en er behoefte is aan extra zetmeel in het rantsoen. Aardappelpersvezels en bierbostel zijn vochtrijke krachtvoeders, die je kunt inzetten in plaats van rundveemengvoeders en die in dit voorbeeld in aanschaf respectievelijk 19% en 4% goedkoper zijn dan mengvoer, gebaseerd op grondstofprijzen van december 2020.

Snijmaïskuil heeft in de droge stof een OEB van -33, aardappelpersvezels hebben een OEB van -74 en bierbostel heeft een OEB van +56. Producten met negatieve OEB-waarden kunnen alleen worden gevoerd als er een compensatie in een ander deel van het rantsoen zit of als er tegen extra kosten OEB wordt aangevuld.

Aankoop van enkelvoudige producten kan kosten voor extra opslagcapaciteit en vervoedering (machines, arbeid) met zich meebrengen. Wanneer mengvoeder wordt vervangen door vochtrijke krachtvoeders, dan is dat wel een punt om rekening mee te houden. De hoogte van de extra kosten voor bijvoorbeeld een extra kuilplaat, voermeng- en doseerapparatuur en voor extra arbeid zijn sterk afhankelijk van de bedrijfssituatie.

Prijsverloop

Tabel 2 geeft een overzicht van de prijsontwikkelingen van november 2016 t/m november 2020.

Door fluctuaties in de prijzen die de Nederlandse mengvoerbedrijven voor hun grondstoffen moeten betalen, varieerde de kVEM-prijs in deze periode tussen 9,3 (juni 2016) en 20,8 (september 2018). De DVE-toeslag vertoonde in grote lijnen een tegengesteld verloop en varieerde tussen 55,1 (oktober 2018) en 125,2 (juni 2016).

Om de waarde van een voedermiddel te berekenen moet altijd de waarde van de DVE in het voedermiddel bij de waarde van de VEM worden opgeteld, omdat anders een scheef beeld van de waarde van energie ten opzichte van de waarde van eiwit ontstaat. Een hoge DVE-toeslag is het gevolg van relatief dure eiwitrijke grondstoffen die zorgen voor een groot prijsverschil tussen brok met 90 DVE en met 180 DVE.

Berekend met actuele grondstofprijzen is de prijs van 90 DVE brok tussen november 2016 en november 2020 met €5,30 per 100 kg gestegen (tabel 2). In maart 2016 was deze brok met € 19,30 het goedkoopst. De 180 DVE brok is in dezelfde periode € 7,60 per 100 kg duurder geworden. Deze brok had in april 2016 de laagste prijs (€ 25,70). Let wel: deze mengvoerprijzen zijn gebaseerd op de vervangingsprijs van grondstoffen. Prijsstijgingen en prijsdalingen worden veelal op een later tijdstip doorberekend aan veehouders.

Uitgebreidere vergelijking van de aankoopprijs van voeders met hun voederwaardeprijs is te vinden in de vakpers en op sites van leveranciers.